Bizim Yunus - Eskişehir Valiliği

Bizim Yunus / Mustafa Özçelik
Gibi söyleyişlerden hareketle 15. asırda yaşamış başka bir Yunus’un olduğunu belirtir. 127
Dolayısıyla Emir Sultan için şiir yazan Yunus budur. Turan Alptekin’in de benzer bir görüş
taşıdığını bilmekteyiz. O da üç Yunus gerçeğine işaret eder. Bunlardan birisi ilk Yunus, diğeri
Âşık Yunus, sonuncusu ise 1431 de vefat eden bir başka Yunus’tur. Yunus şiirlerinin bugüne
gelmesini sağlayan işte bu Yunus’tur. 128
Yunus Emre’ye mal edilen şiirler arasında görülen dil, vezin, söyleyiş farklılıkları da
bu farklı Yunus’lar meselesine bir dayanak olarak gösterilmektedir. Çünkü Yunus divanında
söyleyiş gücü çok yüksek olan mısraların yanında çok zayıf olan mısraların bulunması, kimi
şiirlerin aruzla kimilerinin hece ile söylenmiş olmaları bazı araştırmacıları kuşkuya düşürmüştür.
Yine Bektaşi menkıbesindeki Yunus’la Hâlveti menkıbesinde anlatılan Yunus, aynı kişi gibi
görünmektedir.
Bugün için ortaya çıkan sonuç şudur: Bir Yunus Emre olarak bildiğimiz asıl Yunus
vardır. Sarıköylü Ynustur bu. Şiir gücü ise çok zirvede olan bir şairdir. İkincisi Yıldırım Bayezit,
Çelebi Mehmet ve II. Murat devirlerinde yaşamış Bursalı Yunus… Onun şiirleri birincisine
göre daha zayıftır. Birincisi Tabduk Emre müntesibidir. Âşık Yunus ise Emir Sultan yolunda
bir şairdir. Muhtemeldir ki Kadiri Yunus budur.
Konu yeni araştırmalarla yeni sonuçlara ulaşabilir. Bu mesele incelenmeye elbette değer.
Ama daha önemlisi Yunus’un bu bahiste de karşımıza yine “sırlar sultanı” olarak çıkmasıdır. Bu
konudaki bilinmezlik de aslında yine Yunus’un benimsenme alanı ile ilgili olarak görülmelidir.
Ama şahsen gönlüm, “Arayı arayı bulsam izini, Benim adım dertli dolap” gibi şiirlerin bir başka
Yunus’a ait olabileceğini kabul etmiyor. Yani ortada şair, âşık, derviş bir Yunus Emre vardır.
Onun şiirleri isimlerinin Yunus da olması muhtemelen olan başka şairlerin şiirleriyle karışmış
ve ortaya bütün bu ihtimalleri çıkarmıştır.
Bu da bence yine Yunus’un kerametiyle ilgili bir durumdur. Varlığını gizleme,
meşhurken meçhul olma arzusunu şiirleri konusunda da göstermiştir. Biz hangi şiir hangi
Yunus’un olabilir tartışmalarını ilmî anlamda yapalım ama esas olan ona ait olduğu söylenen
şiirlerle başka Yunus’lara ait olduğu düşünülen şiirlerin de bir bütün olarak değerlendirilmesidir.
Zira bunların hepsi başka Yunus’larca da söylenmiş olsa bile sonuçta Bizim Yunus dediğimiz
Yunus Emre ikliminde söylenmiş şiirlerdir.
127. Turan Alptekin, Yunus Emre Olayı, Gösteri dergisi sayı 129, s. 62-65
128. F. Kadri Timurtaş, Yunus Emre Divanı, s. 19
122