Bizim Yunus - Eskişehir Valiliği

Bizim Yunus / Mustafa Özçelik
onların münasebetini hakikat yolunun farklı dil ve üsluplara sahip iki mürşidi olarak görmek,
aralarındaki yakınlığı da manevi bir yakınlık olarak değerlendirmek en doğrusu olsa gerektir.
Burada Mevlâna ile Yunus arasında geçtiği söylenen iki olayın menkıbelerine de
değinmek gerekir. Bunlardan ilki şöyledir: “Yunus bir gün Mevlânâ’ya “Mesnevî’yi sen mi
yazdın” demiş. “Evet” demiş Mevlânâ. Bunun üzerine Yunus, “Uzun yazmışsın, Ben olsam:
Ete kemiğe büründüm
Yunus diye göründüm
Derdim olur biterdi. “demiş.
Diğeri ise Köstendilli Süleyman Şeyhi, Bahrü’l-velâye’sinde anlattığı şu menkıbedir:
“Genç Yunus Emre sık sık Mevlâna’nın yanına gider, bir zaman kaldıktan sonra geri döneceği
zaman Mevlâna onu kale kapısına kadar giderek uğurlarmış. Mevlâna’nın müridleri, bu
duruma şaşıp kalırlarmış. Bir gün sükûtu bozarak, Mevlâna’ya bunun sebebini sormuşlar. O
da, “İlahi menzillerin hangisine çıkdımsa, bir Türkmen kocasının izini önümde buldum. Onu
geçemedim.” demiş.
Abdülbaki Gölpınarlı bu iki menkıbeye haklı olarak itiraz eder. Çünkü bunlardan
ilkinde bahsi geçen beytin Yunus Emre’ye değil Said Emre’ye ait olduğu bilinmektedir.
Diğerinin de Yunus’la bir alakası yoktur. Bu söz, Yunus hakkında değil Ebu’l Hasan Harkani
için söylenmiştir. 71 Üstelik Yunus edebine de uygun değildir. Fakat Turan Oflazoğlu’nun
bu menkıbelerle ilgili yorumları da dikkate değer bir bakış açısının ürünüdür. O, “Türkmen
kocası” menkıbesini şöyle yorumlamaktadır: “Burada, menkıbelerin yaratıcısı olan Türk
Halkı Mevlâna’nın da büyüklüğünü kabul ediyor ama Yunus’u tercih ettiğini belirtiyor.(…)
Türk Halkının Yunus’a yakınlık duyması doğal, çünkü Yunus onlara kendi dilleriyle hitap
ediyor. Mevlâna ise yabancı bir dil kullanıyor. Türk Halkı onun büyüklüğüne doğrudan tanık
olamıyor.” 72
Diğer menkıbeyle ilgili yorum ise şöyledir: “Türk Halkı burada da, gerçek şiirin az
ve öz olacağını, uzun uzun masallar, öyküler anlatmanın şiiri ürküteceğini söylemek istiyor.” 73
Menkıbelerin sürekli olarak yorumlanarak yeni anlamların doğmasına yol açtıkları
bilinmektedir. Dolayısıyla zaman içerisinde daha farklı yorumlarla da karşılaşılacaktır.
71. Abdulbaki Gölpınarlı, Risal’al Nushiyye ve Divan, s. XXXIV
72. Turan Oflazoğlu, Menkıbelerde Yunus, Uluslararası Yunus Emre Sempozyumu Bildirileri, s. 549
73. Turan Oflazoğlu, a.g.e. s. 550
62