Bizim Yunus - Eskişehir Valiliği

Bizim Yunus / Mustafa Özçelik
İLİMDEN
İRFANA
“Türk Halkı istemiştir ki, o kadar çok sevdiği İslam peygamberi gibi,
mukaddes bir insan bildiği Yunus Emre'yi de Allah söyletmiş olsun".
Nihat Sami BANARLI
Nihat Sami Banarlı, Yunus’un tahsili konusunda şu değerlendirmeyi yapar. “O devirler
için en büyük bir bilgi kaynağı olan Kur'an ve hadis kültürünü anlayarak ve kavrayarak bildiği
aşikârdır. Aynı kaynaktan doğan peygamberler tarihini de Yunus çok iyi bilir. Ayrıca kendisinden
en kuvvetli eserlerini Farisî ile söyleyen tasavvuf felsefesini Yunus'un bütün inceliği ile bilip
bütün varlığı ile yaşadığı bir hayat hadisesidir. Yunus, Kur'an'ı anlayacak kadar Arapça'ya ve
Mevlânâ Celaleddin'in şiirlerine nüfuz edecek kadar Farsça'ya vakıftır.” 45
Pek çok araştırmacının da benimsediği bu görüşe göre Yunus, düzenli olmasa da
medrese tahsili yapmıştır. Hatta Konya’nın o zamanlar bir ilim merkezi olma ve Yunus’un
Mevlâna ile yakınlıklarını birlikte ele alan kimi araştırmacılara göre bu tahsil muhtemelen bu
şehirde yapılmıştır. Tabi bu yorumlar, kitabî bir bilgiye dayanmayıp Yunus’un derin bir bilgiye
de dayalı olan şiirlerinden hareketle yapılmıştır.
Bektaşi geleneğinin aksine Hâlveti geleneği de Yunus’u okumuş yazmış hatta müftülük
görevinde bulunan âlim bir kişi olarak kabul eder. Bu geleneğe göre “Yunus alim bir müftüdür.
Tabduk ise âmâ ve ümmi bir şeyhtir. Tabduk’un müritlerinden birisi bir konuda müftüden
bir fetva ister. Mürid verilen fetvayı bir de şeyhinden tahkik etmeyi düşünür. O da fetvanın
yanlış olduğunu ve düzeltilmesi gerektiğini söyler. Durumu öğrenen Müftü Yunus, Tabduk’a
“ Siz ümmi birisiniz. Verdiğim fetvanın yanlış olduğunu nerden bileceksiniz ki “der. Tabduk;
“Bu mesele falan kitabın falan yerinde yazılıdır; doğrusu şöyledir. Oraya bakınız” der. Durum
tahkik eden Müftü Yunus, Tabduk’un haklı olduğunu görünce özür diler ve ona mürid olmak
ister. Tabduk önce Yunus’a yüz vermez. Sen ilim sahibisin varlıklısın, biz ise ümmi, sıradan
bir kimseyiz, der. Fakat Yunus ısrar eder. Önce malını mülkünü dağıtır, Dergâha gelir. Tabduk
ilim-i zahirini de terk etmesini söyler. Bunun için de “bilmem lafzını ona vird olarak verir.
45 N. Sami Banarlı, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, c. 1 s. 330
38