Bizim Yunus - Eskişehir Valiliği

Bizim Yunus / Mustafa Özçelik
ŞİİR ve POETİKA
“ Yunus Emre, sözün önemini bildiği için kendisi de güzel ve etkili söz söylemeyi hedeflemiştir.”
Azmi BİLGİN
Şiir, söylemek veya yazmak, aynı zamanda şiir üzerinde düşünmeyi de gerektirir.
Poetikasını oluşturmuş şairler bu düşünme faaliyetini gerçekleştiren kişilerdir. Çünkü hiçbir
faaliyet amaçsız ve anlamsız olamaz. Hele sözkonusu olan “söz” yani “şiir” ise bu durum daha
da önem taşır.
Yunus Emre, işte bu tür şairlerdendir. Divanında şiire nasıl baktığı, ona nasıl bir misyon
yüklediği gibi poetik meseleler hakkında çok sayıda beyit bulmak mümkündür. Hatta birkaç
şiiri tamamen bu konuya ayrılmış gibidir.
Uş yine geldim ki bunda sır sözün ıyan eyleyim
Bir söz ile yeri göğü cümlesin hayran eyleyim
Bu beyitte dikkati çeken ilk şey, Yunus’un dünyaya “şairlik” ödeviyle gönderildiğine
inanması ve bu durumu bilmesi olayıdır. Bu bilinç hâli son derece önemlidir. Burada “sır” sözünü
“hakikat” manasında alabiliriz. Öyleyse Yunus, adına “sır” dediği hakikati açıklamak, anlatmak
ödevindedir. Bu durum, şiirin muhtevasıyla ilgili bir söyleyiştir. Yunus’un şiirini okuyanlar onun
bize hangi hakikatleri açıkladığını kolaylıkla göreceklerdir. Yeter ki şairin hakikat perdesini
aralamaya çalışan biri olduğunu unutmasınlar. Böyle yapıldığı takdirde şiir bizi maddi âlemin
ötesine, metafizik bir dünyaya taşıyacaktır.
Bir de söylenenin nasıl söylendiği meselesi vardır. Yunus bunun da farkındadır. Buna
göre söylenen güzel söylenecek ve muhatabında bir hayranlık duygusu uyandıracaktır. Sanatın
en temel meselesi olan estetik kaygı, Yunus’un da üzerinde çok önem verdiği bir husustur.
Bu da onun bir sufî oluşuyla yakından ilgili bir durumdur. Çünkü Allah, mutlak güzellik
demektir. Yaratılanlar da öyledir. Hakikatin içinde çirkinlik yoktur. Her şey zıttıyla kaimdir
ama; olumsuzluklar Mutlak Güzellik sahibinin eseri değil insan nefsinin eseridir. Söz güzel
108