Dr. DÄ°LÃVER CEBECÄ°

More documents

Recommendations

Info

FİKİR SANAT VE EDEBİYATTA TÖRE AHMET HİKMET MÜFTÜOĞLU: Yazar ve diplomat, büyük Türkçü yazar Ahmet Hikmet Müftüoğlu 19 Mayıs 1927 tarihinde, 57 yaşında iken karaciğer kanserinden vefat etti. Doğumu: İstanbul - Süleymaniye, 3 Haziran 1870. Yazı yazmaya lisede iken başladı. İlk şiiri, Leylâ Saz ve Lemi Atlı tarafından bestelendi. Servet-i Fünûn edebî topluluğuna girdi. Süslü bir üslûb ve ağır, ağdalı bir dille Servet-i Funün dergisinde yazdığı hikâyelerini, 1901 yılında Haristan ve Gülistan adlı bir kitapta topladı. 1908’den sonra Türkçülük akımını benimseyerek Türkçü dernek ve dergilerin kuruluş ve çalışmalarında öncülük etti. Şairane fakat konuşma üslûbuna yakın bir anlatım ve son derece sâde bir dille yazdığı hikâyelerini 1922 yılında Çağlayanlar adlı kitabında topladı, içinde bulunan 16 hikâyede, Türk ruhunun incelikleri ve enginliği, Türk târih ve medeniyetinin büyüklüğü, Türklük faziletleri anlatılan bu kitabı, bütün Türk çocukları canları sıkılmadan ve severek okuyabilirler. Gönül Hanım adlı bir romanı vardır. Patates, Leylâ, Tuvalet ve Kâmil. İsimli eserleri Fransızca’dan Türkçe’ye çevirip yayımlamıştır. AHMET AĞAOĞLU : Türk Milliyetçiliğinin önderlerinden Ahmed Ağaoğlu 19 Mayıs 1939 tarihinde, 70 yaşında iken İstanbul’da vefat etti. Doğumu: Azerbaycan - Kara-bağ’da Şuşa şehri, 1869. İlk ve ortaokulu Şuşa’da, liseyi Tiflis’te bitirdi. Arapça ve Farsça öğrendi. 1889’da Paris’e giderek Sorbon Üniversitesi’nin Tarih ve Filoloji bölümlerini bitirdi. Tahsili sırasında, İttihat ve Terakki Partisi’nin ileri gelenleriyle tanıştı. 1894’te Azerbaycan’a döndü. Tiflis, Şuşa ve Bakü’de öğretmenlik yaptı. Bir taraftan da Millî Uyanış Hareketi’ne katılarak Müslüman Türklerin haklarını Rus makamlarına karşı savunmak için gazetelere yazılar yazdı. Türkçü faaliyetleri sebebiyle Rus makamlarının baskı ve tâkibine uğradığı için, İkinci Meşrutiyet’in ilânı üzerine 1909’da Türkiye’ye geldi. Millî Eğitim Müfettişliği ve Süleymâniye Kütüphânesi müdürlüğü yaptı. 1911 yılında Türk Ocağı’nın kuruluşuna katıldı. Türk Yurdu Dergisi’nin yayımında aktif rol oynadı. Üniversitede hocalık yaptı. 1912’de İttihat ve Terakki Partisi’nden Afyonkarahisar mebusu seçildi. Birinci Dünya Savaşı sonunda Rusya’da ihtilâl olunca, Ahmed Ağaoğlu oradaki Türkler bağımsız devlet kurmaya teşebbüs edince, 1918’de Azerbaycan’a gönderilen orduda kumandan müşâviri olarak bulundu. Türk Ordusu Azerbaycan’dan çekilmek mecburiyetinde kalınca, Paris Barış Konferansı’na giderken uğradığı İstanbul’da 1919’da İngilizler tarafından tevkif edildi. Önce Limni’ye, ardından Malta’ya sürüldü. İki yıl devam eden sürgün hayatından sonra 1921’de Ankara’ya döndü. Atatürk kendisini Matbuat Umum Müdürlüğü’ne tâyin etti. Ankara Hukuk Fakültesi’nde hocalık yaptı. Emekli olduktan sonra vefâtına kadar Kültür Haftası ve İnsan Dergilerinde yazılar yazdı. Binlerce makalesinin yanında, İslâm ve Ahund (Bakü, 1900), İslâm Âlemi’nde Kadın (Bakü, 1902), Üç Medeniyet (İstanbul, 1927), İngiltere ve Hindistan (İstanbul, 1929), Hukuk Tarihi 1931), Devlet ve Fert (1933) gibi eserleri yazıp yayımladı. Demokrat Parti döneminde milletvekilliği ve bakanlık yapan, yazar ve fikir adamı Samet Ağaoğlu’nun babasıdır. KAYA ÖZDEMİR : Sendikacılıkta isim yapan Türk milliyetçisi Kaya Özdemir, 19 Mayıs 2001 tarihinde, 70 yaşında iken Ankara’da vefat etti. Doğumu: Sivas, 6 Şubat 1931. ALİ SÜAVİ : Türkçülüğün önderlerinden Ali Süavi, 20 Mayıs 1878 tarihinde, düzenlediği Çırağan Baskını sırasında 33 yaşında iken öldürüldü. Doğumu: İstanbul, 14 Kasım 1839. NENE HATUN : 93 Harbi (1877- 1878 Osmanlı-Rus Savaşı) Erzurum savunması kahramanlarımızdan Nene Hâtun 22 Mayıs 1955 tarihinde, 98 yaşında Erzurum’da zatürre hastalığından vefât etti. Doğumu: Erzurum, 1857. ELMAS YILDIRIM: Azerbaycan Türklerinin vatan şairi, Azerbaycan’ın Nâmık Kemal’i olarak anılan Elmas Yıldırım, 23 Mayıs 1952 tarihinde Malatya İli’nin Kale Bucağı’nda Nahiye Müdürü iken, 45 yaşında vefat etti. Doğumu: Azerbaycan, 1907. 105
FİKİR SANAT VE EDEBİYATTA TÖRE İBNÜ’L-EMİN MAH- MUD KEMAL İNAL : Tarihçi yazar İbnü’l-Emin Mahmud Kemal İnal, 24 Mayıs 1957 tarihinde, 87 yaşında iken İstanbul’da vefat etti. Doğumu: İstanbul, 1870. Biyografi ve bibliyografi bilginimizdir. Osmanlı Devleti’nde memurluklarda bulundu. 1914’te Türk ve İslâm Eserleri Müzesi’ni kurdu. Cumhuriyet döneminde de bilgi ve tecrübelerinden yararlanıldı. 87 yıllık ömrünün 70 yılını okumak, araştırmak ve yazmakla geçirdi. Eli, cimri denecek kadar sıkı idi. Yemez – içmez, giyime - kuşama para harcamazdı. Bütün gelirini kitaba harcardı. Bir ömür boyu sabırla ve cömert ödemeler yaparak topladığı kitaplarını üniversiteye, biriktirdiği paralarını da hayır işlerine bağışladı. Kendi eliyle hazırladığı vasiyetnâmesi ile Zeynep Kâmil Hastahânesi’ne 100 altın, Gurebâ Hastahânesi’ne 50 altın, Verem Dispanserine 70 altın, Darüşşafaka’ya 100 altın, Darülaceze’ye 80 altın bıraktı. En büyük ve eşsiz mirası kaleme aldığı eserleridir. Hayatı boyunca 21 eser kaleme aldı. Eserlerinden örnekler: Son Asır Türk Şâirleri (1930), Son Sadrâzamlar (1940), Son Hattatlar (1955) NİZAMEDDİN NAZİF TEPEDELENLİOĞLU : Gazeteci ve roman yazarı Nizameddin Nazif Tepedelenlioğlu 25 Mayıs 1970 tarihinde, 69 yaşında iken İstanbul’da vefat etti. Doğumu: Taşoz Adası (Yunanistan), 1901. Tepedelenli Ali Paşa’nın torunlarındandır. Millî konulardaki hassasiyetini dile getiren köşe yazıları yazdı. Romanlarından bâzıları: Deli Deryâlı (1928), Karlı Dağlar (1945) NECİP FÂZIL KISAKÜREK : Son dönemlerin en büyük şâirlerinden, roman ve tiyatro yazarı, fikir adamı Necip Fâzıl Kısakürek İstanbul’da 25 Mayıs 1983 tarihinde ebedî âleme intikal etti. Doğumu: İstanbul – Çemberlitaş 26 Mayıs 1905. Ailesi, baba tarafından Kahramanmaraş’lıdır. Gedikpaşa’da Fransız Mektebi’nde, Amerikan Koleji’nde, Büyükdere’de Emin Efendi’nin mahalle mektebinde okudu. Annesinin hastalığı sebebiyle taşındıkları Heybeliada’da Numune mektebini bitirerek oradaki Bahriye Mektebi’ne girdi. İlk şiirini Heybeliada Bahriye Mektebi’nde iken yazdı. Bu okulun son sınıfında iken ayrılıp 1917’de Darülfünun’da Felsefe bölümünde okumaya başladı. İlk şiiri, 1922 yılında, Yeni Mecmua’da yayımlandı. 1924 yılında Millî Eğitim Bakanlığı tarafından tahsil için Paris’e, Sorbon Üniversitesi’ne gönderildi. Orada yapamayacağını anlayınca bir yıl sonra geri döndü. Bir müddet Hollanda, Osmanlı ve İş Bankalarında muhasebe müdürü ve müfettiş olarak çalıştı. Bankacılık mesleğinden 1938 yılında ayrılarak 1941 yılına kadar Fransız Mektebi’nde, Ankara Devlet Konservatuarı’nda, İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nde, Robert Kolej’de, Ankara Dil – Tarih ve Coğrafya Fakültesi’nde hocalık yaptı. Üniversiteden ayrıldıktan sonra, yazar ve şâirliğin yanı sıra gazeteci olarak basın hayatına girdi ve siyâsetle ilgilendi. Anadolu’yu köşe bucak dolaşarak fikir ve aksiyon adamı yönüyle konferanslar verdi. Konferanslarına yurt dışında da devam etti. Yazdıkları ve söyledikleri sebebiyle 1942 – 1973 yılları arasında 8 defada toplam 3 yıl, 6 ay, 20 gün hapis yattı. Ağaç ve Büyük Doğu dergilerini yayımladı. İlk Şiir kitabı Örümcek Ağı 1925 yılında çıktı. O’nu, sayılı şâirler arasına yerleştiren Kaldırımlar isimli kitap 1928’de basıldı. Tiyatro eserleri Tohum 1930’da, Bir Adam Yaratmak 1938’de, Reis Bey 1964’te yayınlandı. Diğer eserleri: Nam-ı Diğer Parmaksız Salih, Sabırtaşı, Ulu Hâkan Abdülhâmid Han, İman Atlası, Yunus Emre, O ve Ben, Tarih Boyuncu Büyük Mazlumlar, Çöle İnen Nur. Necip Fazıl üstat, başka hiçbir şiir yazmamış olsaydı bile Sakarya Destanı isimli şiiri ile, Şâirler Sultanı unvanına hak kazanırdı. 1980 yılında Sultanüş-Şuâra: Şâirler Sultânı ilân edildi. SAADET ÇAĞATAY : Türk lehçeleri üzerine araştırmalar yapan Prof. <strong>Dr</strong>. Saadet Çağatay, 25 Mayıs 1989 tarihinde, 82 yaşında Ankara’da vefat eti. Kazan Türklerinden tanınmış 106
Page 2 and 3:
İ Ç İ N D E K İ L E R FİKİR S
Page 4 and 5:
SUNUŞ Merhaba; Bu sayı burada sö
Page 6 and 7:
FİKİR SANAT VE EDEBİYATTA TÖRE
Page 8 and 9:
Page 10 and 11:
Page 12 and 13:
Page 14 and 15:
Page 16 and 17:
Page 18 and 19:
Page 20 and 21:
Page 22 and 23:
Page 24 and 25:
Page 26 and 27:
Page 28 and 29:
Page 30 and 31:
Page 32 and 33:
Page 34 and 35:
Page 36 and 37:
Page 38 and 39:
Page 40 and 41:
Page 42 and 43:
Page 44 and 45:
Page 46 and 47:
Page 48 and 49:
Page 50 and 51:
Page 52 and 53:
Page 54 and 55:
Page 56 and 57: FİKİR SANAT VE EDEBİYATTA TÖRE
show all

Dr. DÄ°LÃVER CEBECÄ°

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?

Dr. DÄ°LÃVER CEBECÄ°