Dr. DİLÂVER CEBECİ

FİKİR SANAT VE EDEBİYATTA TÖRE
lerimiz asker ocağında bir arada yaşamayı öğrenirler. Toplumsallaşma süreçleri hızlanır. O bakımdan kışlada
kumandanın asker öğütlemesi, Türk gençliğinin orada her bakımdan hayata hazırlanması, eğitilmesi, milî
bilinçle donatılması sağlanır ki ordunun bu işlevi bence çok önemlidir. Türk gençleri Türklüklerinin şuuruna
büyük ölçüde asker ocağında varırlar.
*”Yiğitlerin yaylalarda ata binmesi”: Anadolu köylerinde, kasabalarında Türk milletinin ata binmesi, at
yarışları yapması, cirit oyunları oynaması gibi değişik at sporları uygulamaları, hem bir eğlencedir hem
savaşa hazırlıktır. Anadolu’yu temsil eden önemli millî görüntülerden birisi de budur.
*”Türk gençlerinin Bozkurt bakışına ölmek”: Şair, Türk gençliğinin görünüşünü, kararlı duruşunu, bakışını,
tavrını, düşmanlarına karşı öfkesini, millî tepkisini Bozkurt bakışına ve tavrına benzetmektedir. Bozkurt, Türk
kültür geleneğinde önemli bir yere sahiptir. En eski zamanlardan beri Bozkurt, Türklerin bir totemi, ongunudur.
Bozkurt, Türk milletinin hür ve bağımsız yaşama iradesinin millî bir simgesidir. Türkler Müslüman olmadan
önce bir bozkurtun soyundan geldiklerine inanıyorlardı. Bu bir efsanedir. Bozkurt, Türk destanlarında
millî bir kült olarak önemli bir yere sahiptir. Şamanist Türkler Bozkurda özel bir önem atfederler. Mesela
Şaman davullarında Bozkurt resmi vardır. Bozkurt, eski Türk boylarında millî bir önderliği simgeler. Mesela
Başkurtlar, sancaklarında kurt başı taşırlar. Başkurt adı da “Bağbuğ Kurt”tan gelir. Başkurt, kurdun baş,
yani önder olup getirdiği, yönlendirdiği kavim demektir. Ergenekon Destanı’nda da Bozkurt, Türk milletine
içinde bulunduğu zor durumdan, sıkışık ortamdan kurtuluş için yol ve yön gösteren bir millî liderliği temsil
eder. Atatürk de Türk milletini emperyalist Batılı devletlerin fiilî işgali altından iradeli önderliğiyle hür
ve bağımsızlığa çıkardığı için “Bozkurt Atatürk” olarak adlandırılmıştır. Zira Millî Mücadelemiz, Bozkurt
Atatürk’ün önderliğinde bizim bir başka Ergenekon’dan çıkış destanımızdır. Ayrıca Atatürk, Bozkurt simgesine
önemli bir yer vermiştir. Mesela dönemin Adalet Bakanı Mahmut Esat’a, “Bozkurt” soyadını verdi, küçük
izcilere “yavrukurt” ismini taktı, Bozkurtu, para ve pullara simge olarak bastırdı. Dolayısıyla Atatürk’ün
Bozkurtu millî bir simge olarak kullandığını görüyoruz. Dilaver Cebeci’nin “bozkurt bakışlı Türk gençleri”
imgesinden kastı şudur:
Türk gençliği, kendi varlığına, ülkesine, millî ve manevî değerlerine yan bakan, yok etmek isteyen
düşmanlara karşı son derece kararlı, azimli, iradeli, yiğitçe, erkekçe sert bir tepki verir. Düşmanları adeta
bakışlarıyla korkutur.
*”Şairin sevdalı ve göğsünün bir yangın yeri olması”: Burada tabii Türk milletinin bir temel özelliğine
vurgu yapılmaktadır. O da bizim yapı olarak aşırı duygusal olmamız.
Biz, millet olarak sevgilimize de, dinimize de, vatanımıza da, millî değerlerimize de büyük ve derinlikli bir
aşkla bağlıyızdır. Onun için Türk edebiyatı aşk ve sevda konusu bakımından çok özgün bir yere sahiptir. Bizde
kadın aşkıyla vatan aşkı birdir. O yüzden sevda türküleri, aşk şiirleri bakımından çok zengin bir birikime
sahibiz.
*”Şairin ninesinin doksan yıldır çile çekmesi”: Milletimizin tarihî özelliklerinden biri de çok savaşlar, çok
yıkımlar, çok göçler yaşaması ve bu büyük olaylardan dolayı büyük çileler, ıstıraplar, sıkıntılar çekmesidir.
O yüzden biz aynı zamanda büyük imtihanlardan geçmiş bir milletiz. Âdeta çilelerle, zorluklarla mücadele
ede ede pişmişiz ve olgunlaşmışız. Sadece düşmanla değil aynı zamanda fakirlikle, tabiat şartlarıyla ve başka
türlü zorluklarla da mücadele etmişiz. O yüzden Anadolu insanı çilekeştir.
*”Emine’nin pınarlardan su doldurması”: Türk halk edebiyatında şairler genellikle suya giden köylü güzellerine
duydukları aşk duygusunu terennüm ederler. Karacaoğlan’da ve başkalarında hep omzunda su testisi
köy çeşmesine su doldurmaya giden köylü güzellerinin tasvirini görürüz. Anadolu Türk’ünün toplumsal hayat
tarzlarından biri de âşık olmanın, yavuklu edinmenin, kız beğenmenin görüntülerinden biri de budur. Şair, bu
imgeyle Anadolu Türklüğünün bir özelliğini vurgulamış oluyor.
*”Yavuklunun mavi boncuk takışına ölmek”: Halkımız nazardan, göz değmesinden korunmak için çocuklara,
güzel kızlara ya da başka şeylere mavi boncuk takarlar. Ayrıca mavi boncuklar aynı zamanda bir süs
eşyasıdır. Genç kızlar bunu taktıkları zaman güzel görünürler. Şair de Anadolu Türklüğünün bu görüntüsünden
duyduğu hazzı dile getirmektedir.
*”Düğün, dernek, halay, bar”: Bütün bunlar, yine Türk milletinin geleneksel anlamda yüzyıllar boyunca
uygulayageldiği eğlence ve toplumsal âdet faaliyetleridir. Düğün, evlenme törenidir. Dernek, değişik amaçlarla
oluşturulan toplantı ve topluluktur. Halay, davul ve zurna eşliğinde topluca oynanan Türk halk oyunudur.
80