Ahmet ŞAFAK

FİKİR SANAT VE EDEBİYATTA TÖREKral VII. Christian’dan, 80-100 yıl sonra saltanatsüren 32. Osmanlı Padişahı Sultan Abdülaziz’intahttan indirildikten sonra, 4 Haziran 1876 yılındasarayında damarları kesilmiş bulunması, bir sanateserine konu olmak şöyle dursun, sürekli siyasibir çekişme ve dedikodu mevzuu olmaktan ötegeçememiştir. Hem de en fasit, en kısır ve en galizinden…SultanAbdülaziz döneminde Avrupa’nın“Türk İmparatorluğu”, Osmanlı’nın resmi nitelemesiyle“Devlet-i Aliyye” (Yüce Devlet) dediğidevletin sınırları 11 milyon 827 bin 170 kilometrekareve 64 milyon 343 bin nüfusu ile dünyanınbeşinci büyük devleti idi. Nüfusu bir milyonu aşanşehirler içinde İstanbul beşinci büyük kent, dünyanınen uzun demir yolu ağına sahip devletlere arasındaTürkiye 9.; telg-raf hatlarının uzunluğu bakımından5. idi. Babası II. Mahmut’un temelini attığı, kardeşiAbdülmecid’in sürdürdüğü “modern devlet”, askerive sivil kurumları ile Abdülaziz döneminde devamediyordu. Tanzimat-ı Hayriye ilan edilmiş, tümOsmanlı tebaası eşit sayılmış, mal müsaderesi vetahttan indirme (hal) yasaklanmıştı. Sultan AbdülazizTürk donanmasını dünyanın ikinci büyük donanmasıhaline getirmişti. Hatta bundan ürken İngiltere,İstanbul Büyükelçisi vasıtası ile sadrazama, “Bu donanmaRusya’ya karşı ise onu bir hayli geçtiniz. Amaeğer İngiltere’ye karşı ise bizimle baş edemezsiniz.”diyerek aba altında sopa göstermişti. Ordu Almanave Amerikan malı silahları ile donatılmıştı...Şura-yı Devlet kurularak “kuvvetler ayrılığı”prensibi getirilmişti. Dünyanın ilk metrosu Tünelaçılmış, yeni asker üniformaları hazırlanmış, ilkdefa posta pulu kullanılmış, sahillere deniz fenerleriinşa edilmiş, bugünkü Sayıştay ve Danıştay seviyesindekurumlar oluşturulmuş, lise ve sanayi okulları,orman, madencilik ve tıp okulları açılmış, itfaiyeteşkilâtı kurulmuştu. Bu modernleşme çabalarıyanında Avrupayı ilk ziyaret eden Türk Hakanı olanAbdülaziz, tıpkı Danimarka kralı Kral VII. Christiangibi masuniyetin arkasına sığınıp delilik mi etmişti?Hayır. Yapılan işlerden habersiz miydi? Hayır! Aşırımuhafazakâr bir paşayı dinledikten sonra şöyledediği söylenir:“Atalarım sizin gibilerin söyledikleriniyapsaydı, şimdi Konya’da koyun otlatıyor olurduk!”Aynı Padişah, Şura-yı Devlet’in açılışında verdiğinutukta neler söylemiştir:“Teşkilat-ı Cedide (yenidüzenleme), kuvve-i icraiyyenin (hükümetin), kuvve-iadliye (yargı), diniyye ve teşrîiyye (yasama) tefriki(ayrılığı) esasına müsteniddir (dayanmaktadır)”.Bu sözleriyle yalnız yargının değil, din işlerininde icradan ayrılacağını işaret ediyordu… Eh artıktarihimize üçüncü sınıf bir Oryantalist ve tarihişahsiyetlerin iç çamaşırlarını araştıran tarih paparazzilerigibi değil adam gibi bakmanın zamanıgelmiştir diye düşünüyorum.Üstelik Abdülaziz Han’ın trajedik hayatına bir filmborçlu olduğunu savunuyorum…111