Ahmet ŞAFAK

FİKİR SANAT VE EDEBİYATTA TÖREHanım Halilova’nın Annesi Merife Çavuşoğlu veAblası Almas Hanımlardan. Iğdır’da akrabası olan bazı kadın ve çocuklaronların yanına sığınmışlar. Bakü’de kurulmuş olanBakü Cemiyet-i Hayriye-i İslamiyesi teşkilatı, hiçkimsesi olmayan çocukları, Nahçıvan’a götürüp veyetimhaneye yerleştirmiş. Bu cemiyetin üyelerindenbiri olan büyük şairimiz Abdullah Şaik’in kardeşive Nahçıvan’ın Harbi Komiseri olan Yusuf ZiyaTalıbzade annemi, Nahcivan’a götürür ve evlatlıkolarak almış. Daha sonra bu albay yani benim manevidedem, eşini ve annemi de alıp Semerkand’a gidiyor.Enver Paşa o zamanlar orada, bir Turan Ordusu teşkiletmeye çalışıyor. Dedem, Bolşeviklere karşı EnverPaşa’nın yanında mücadele ediyor. Enver Paşa 1918yılında, Kafkas İslam Ordusu’nu kurar ve başınakardeşi Nuri Paşa’yı getirir. Bu ordunun amacı:Bakü’yü Ermenilerden kurtarmaktı; ordu amacınaulaşınca Ermeniler bunun acısını, Enver Paşa’yıarkadan vurarak şehit etmek suretiyle alıyorlar.Bunu çoğu kişi bilmez. Ben bu olayların hepsiniannemden dinledim. Bizzat bu konu ile ilgili tarihiaraştırmalarda da bulundum. Nevzat Kösoğlu‘nunÖtüken Neşriyat’tan çıkan “Şehit Enver Paşa”isimli kitabında yazılanlarla benim anlattıklarımlaörtüşüyor. Annemi evlatlık alarak sahip çıkan YusufZiya Talıbzade de Bolşeviklerce Semerkand’ta şehitediliyor. Annem üvey annesi ile birlikte Tiflis’e geliyor.“Ermeniler Abim Tofik Halilov’u ZehirleyerekÖldürdüler.”Gence, benim çocukluğumun geçtiği şehirdi. Ailemde bu şehirde yaşamıştı. Abim Gence’de, üst düzeybürokrattı. Sovyetler zamanında Gence’ye yakınolan ve Ermenilerin yoğun olarak yaşadığı Daşkesenilçesinde Ermeniler, 1915’te Van’da Türklere büyükzulümler ve katliamlar yapan Andronik’in anıtınıdikmişler. Bu adam Taşnakların lideri, güya birpaşaydı. Bu duyulduktan sonra abimgil bu yapılanınuygun bir şey olmadığını düşünüyor. Abim, “Bu işiben hallederim;” diyor ve gece o şehrin elektriklerinikestiriyor. Daha sonra bu anıtı söküp bir tırlagötürüyorlar ve yok ediyorlar. Fakat Ermeniler durumuanlıyor ve yakaladıkları Azerbaycan Türklerinidövmeye başlıyorlar. Daha sonra hükümet, buyaşananlardan ve Moskova’dan korkup Gence valisinibaşka bir bölgede görevlendiriyor.Abim, Dağlık Karabağ’ın merkezi Hankent’egittiğinde Ermeniler onu, Andronik’in anıtını yokettiği için zehirleyerek öldürdüler. Ama hükümet,suikasta kurban gittiğini açıklamadı. Abimin Sovyetkayıtlarındaki ölüm sebebi, kalp krizidir. Eğer bu suikastolmasaydı abim; bir müddet sonra ulaştırma bakanyardımcısı olacakmış. Elçibey abimi çok severdive Gence’ye gittiğinde mutlaka onunla görüşürdü.Elçibey abimin yasını, üç gün yemek yemeyerektuttu.“Türkiye’yi Aziz Vatanım Kabul Ediyorum.”1994 yılından itibaren, Türkiye’deki kökenimle ilgiliolarak araştırmalarda bulundum; ilgili arşivlerebaktım. Tam bir sonuca ulaşamadım. Ama 2007yılında, TRT’de yayınlanan Van’da Ermeniler’inkatliamına uğramış soydaşlarımızı konu alan birprograma, dönemin Türk Tarih Kurumu BaşkanıProf. Dr. Yusuf Halaçoğlu ile katılmıştık. Programagelen konuk dinleyiciler, katliama uğrayan ailelerinmensupları idiler. Program aralarında, stüdyodabulunan konuk dinleyicilerle sohbet edip anneminVan’dan, dedemin Çavuşoğlu sülalesinden MustafaÇavuşoğlu olduğunu söyledim. Onlar da Van’ınErciş ilçesinde Çavuşoğluları’nın var olduğunu;Ünal ve Gültekin Çavuşoğlu’nun dedemin akrabasıolduğunu söyleyip, onların telefon numaralarını verdiler.Gültekin Çavuşoğlu ile önce telefonla konuşuptanıştım. Sonra buluşup yüz yüze görüştük. GültekinÇavuşoğlu vatanını ve milletini seven bir insandır.Van’ da, Erciş’te, Fethiye’de, Antalya’da, Ankara’da,İstanbul’da ve birçok ilde onu sevenler ve değerverenler vardır. Ayrıca Gültekin Bey çok vefalıdır.Alparslan Türkeş vefat ettikten sonra Erciş’te AlparslanTürkeş İlköğretim Okulu’nu kendi imkânlarıile yaptırdı. Bu zamanda, liderin vefatından sonrabir şeyler yapan ve onları anıp, adını ve hatıralarınıyaşatmaya çalışan çok az insan vardır.95