R. - ?SMEK - İsmek - İstanbul Büyükşehir Belediyesi

114
Beyþehir Eþrefoðlu Külliyesi
1277 yýlýndan itibaren varlýklarýný Moðol hanlarýna baðlý olarak
sürdürmekte olan Selçuklularýn sanatý ve gelenekleri Anadolu’da
uzun süre kendini korumuþtur. 1308 yýlýnda son Selçuklu
hükümdarýnýn ölümüyle baþlayan Beylikler Dönemi’nde,
Anadolu’nun çeþitli bölgelerinde baðýmsýzlýklarýný ilan eden ve
giderek güçlenen Türkmen Beylikleri, varlýklarýný kanýtlamak
istercesine yoðun bir imar faaliyetine girmiþtir.
Anadolu’da baðýmsýzlýðýný ilk ilan eden ve en kýsa süreli olan
Eþrefoðlu Beyliði’dir. 1300’lerde kurulan beylik, 1325 yýlýnda
Süleyman Þah’ýn öldürülüp, Ýlhanlý Valisi Timurtaþ’ýn Beyþehri’ni
zapt etmesi ile Moðol hakimiyetine girmiþtir, ancak
1328’de Timurtaþ, Mýsýr’a kaçmak zorunda kalmýþtýr. Daha sonra
Hamitoðullarý’nýn idaresine giren beylik, 14. yy. sonlarýnda
1391’de Teke yarýmadasý ile birlikte Osmanlýlar’ýn (Yýldýrým Bayazýd’ýn)
idaresine katýlmýþtýr.
Beyþehir Eþrefoðlu Külliyesi’ni (1297-1300), Eþrefoðlu Süleyman
Bey inþa etmiþtir. Cami, türbe,
çeþme, bedesten, hamam, kitaplýk
ve bütün kompleksi saran külliye
duvarý ve kapýsý ile külliye
oluþturulmuþtur. Bu külliyenin
özelliði, fonksiyonel
yapýlarýn ayrý ayrý yapýlar
olarak yorumlanmýþ
olmasýdýr. Külli-
Dr. Hatice AKSU *
Beyþehir Eþrefoðlu Külliyesi’ni (1297-1300), Eþrefoðlu Süleyman Bey inþa etmiþtir.
Cami, türbe, çeþme, bedesten, hamam, kitaplýk ve bütün kompleksi saran külliye duvarý
ve kapýsý ile külliye oluþturulmuþtur. Bu külliyenin özelliði, fonksiyonel yapýlarýn
ayrý ayrý yapýlar olarak yorumlanmýþ olmasýdýr.
yede kütüphanenin varlýðýndan söz edilmektedir, bugün ise
bu kýsým kadýnlar mahfilidir. Kapýsýnda yer alan kitabeye göre;
699 H. - 1299 M. yýlýnda bu kapýdan içeri girildiðinde, bölme duvarý
üzerindeki çini kitabede ise 696 H- 1297 M. yýlýnda caminin
yapýldýðýný öðreniyoruz. Camiye bitiþik bulunan, Süleyman
Bey’in konik külahlý türbesindeki kitabe, H. 701. - M. 1301 tarihini
vermektedir. Böylece türbesini sað iken yaptýrmýþ olduðu
anlaþýlýr.
Beylikler dönemi ahþap direkli camilerin en büyüðü olan bu
yapý, 35,5 x 46. 60 m. ebadýndadýr. Türbe ile bitiþik olup ona
geçit verecek þekilde inþa edilmiþtir. Genel planý dikdörtgen
düþünülmüþ fakat kuzey-doðu köþesi pahlanmýþtýr. Pahlanmýþ
olan bu kuzey doðu köþesinde anýtsal bir cephe oluþturulmuþtur.
Caminin ana giriþ kapýsý da bu cephede yer almaktadýr.