R. - ?SMEK - İsmek - İstanbul Büyükşehir Belediyesi

Feyzullah Usta tesbihi “gönül yontma” iþi olarak görüyor.
dolayý çok insanýn kullandýðýný görüyoruz. Bazý kiþilerin bize gelip
kehribar tozu aldýðý oluyor, hastalarýn yiyeceklerine katmak için.
Kehribarý çekerken elimize çok güzel bir koku akseder.
Tesbih baðýmlýlýk yapýyor mu?
Baðýmlýlýk yapýyor. Güzel bir tesbihe alýþan bir insanýn tesbihsiz
durmasý veya sanatsal deðeri olmayan sýradan bir tesbihi çekmesi
çok zor olur.
Yaptýðýn iþi kimlere gösterip fikrini, eleþtirisini, onayýný alýrsýn?
Çýraklýk dönemimde oldu ama ustalýkta bir baþkasýndan onay aldýðým
hiç olmadý.
Kimlerde senin tesbihin var?
14 yýldýr tesbih yapýyorum. Bildiklerimin dýþýnda bilmediðim koleksiyonerlerde
de tesbihimin olduðunu düþünüyorum, çünkü karþýlaþtýðým
çok oldu. Çok tesbih yaptým, ama koleksiyonluk diyebileceðimin
sayýsý iki binin üzerindedir.
Tesbihte talep hangi kesimden, nerelerden geliyor?
Yurt içi ve yurt dýþýnda koleksiyoner ve satýcýlardan geliyor, aðýrlýklý
olarak Araplar tesbihi daha çok seviyor.
Yýllar önce yaptýðýn bir tesbihle þimdi karþýlaþýnca ne hissediyorsun?
Ýlk önce yaptýðým aný tekrar yaþýyorum. Çok yer deðiþtirdim. Han-
gi yerde yapmýþým, hangi zor zamaným da yapmýþým… Sanatçýnýn
yaþadýðý en güzel duygu da bu olsa gerek.
Tesbihin bakýmý nasýl olmalý?
Kehribar hariç hiçbir malzeme güneþi sevmiyor. Bu sebepten
Araplar çok kehribarý seviyor. Güneþ ýþýðý özellikle imamelerde
eðilme-bükülmeye ve tanelerde çatlamaya sebep oluyor. Su, ýslak
el, ter tesbihin parlaklýðýný yok ediyor. Hayvansal ürünlerden ve
ahþaptan yapýlan tesbihlere güvelenme ihtimaline karþý naftalin
konmasý çok iyi olur.
“ÇIRAÐIM UKRAYNALI BÝR GENÇ”
Tesbihte de sahtecilik, imitasyon var mý?
Hemen hemen tüm malzemelerin imitasyonu oluyor. Özellikle piyasada
sahte baða, sahte kehribar bol miktarda satýlýyor. En azýndan
bize teyit için gelen tesbihlerden anlýyoruz. Ýnternette de satýlýyor.
Alan kiþiler sahte olduðunu anlamýyor. Sahte tesbih aldýðýný
anlamayýp tesbih çok güzelmiþ diye internette yorum da yapýyorlar.
Sahte tesbihi hemen tanýr mýsýn?
Kehribar ve baða hariç tüm tesbihlerin imitasyonu zor. Kehribar
ve baða bazen tornaya takmadan anlaþýlmayacak kadar gerçeðe
yakýnlarý var. Onlarý gerektiðinde iþleme sokarak, diðerlerini de
çýplak gözle sahte olup olmadýðýný tanýrým.
Bu sektör nasýl gündeme geliyor, sergiler oluyor mu?
Sergiler zaman zaman oluyor. Biz de iþtirak ediyoruz. Kültür ve Turizm
Bakanlýðý bu noktada sanata ve sanatkara deðer veriyor. Gerek
uluslararasý fuarlarda Türk el sanatlarý standý düzenliyor, gerek
kendi bünyesinde geleneksel el sanatlarý fuarý düzenliyor, biz de
katýlýyoruz.
Tesbihçilik geleneksel el sanatlarý kategorisinde mi deðerlendiriliyor?
Evet…
Tesbih koleksiyonculuðu lükse mi giriyor?
Bu göreceli bir durum. Kiþiye göre deðiþir. Tesbih koleksiyonculuðunun
sermayesinde, tesbihi sevmekle birlikte maddi güç de devreye
girer. 100 dolara da tesbih vardýr, 10.000 dolara da. Kimi tesbihlerin
de maddi deðerinden çok manevi deðeri önemlidir. Ecdattan
kalma tesbihlere paha biçilmez. Manevi büyüklerin çektiði
tesbihler de büyük deðerdedir. Osmanlý’dan kalma olur, çok saygý
duyduðun bir büyüðünden olabilir. Maddi boyutta tesbihe büyük
para yatýranlar da oluyor, tesbih müzayedeleri yapýlýyor, çok
yüksek rakamlara tesbihler satýlýyor.
Sen bir yýldýr Ukrayna’da yaþýyorsun. Yaptýðýn iþ tesbihçilik. Ukraynalýlar
bu iþe nasýl bakýyorlar?
Evet, bir yýldýr Ukrayna’dayým. Oranýn insaný benim bir tesbihle
günlerce uðraþtýðýmý görünce çok þaþýrýyorlar. Meraklýlar. Sanat
deðeri olmasa da hemen hemen herkesin arabasýnda bir tesbih
var. Benim þimdi bir çýraðým var Ukrayna’da, adý Maksim. O da çok
meraklý bu iþe. Ýþin felsefesini çoktan kaptý.
29