R. - ?SMEK - İsmek - İstanbul Büyükşehir Belediyesi

More documents

Recommendations

Info

130 “El”imizdeki Sanat; Osmanlý Misk Sabunlarý Oteller, büyük maðazalar, ofisler gibi pek çok mekanda karþýlaþtýðýmýz mis sabunlarý, dekorasyon amaçlý kullanýmýyla birlikte hoþ kokusuyla da farklý bir atmosfer yaratýyor. Bu sabunlarýn farký ise meyve þeklinde olmasý ve þekillendirilen meyvenin kokusunu taþýmasý. Mis sabunlarýnýn yenilik olarak hayatýmýza girdiði düþünülse de aslýnda yüzlerce yýllýk bir geçmiþi var. Osmanlý döneminde mis sabunu üretimi, bir sanayi kolu olan ‘sabunculuk’la baþlamýþ. Sabunhane adý verilen imalathanelerde kullanýma yönelik birçok sabun türünün yaný sýra mis sabunlarý da üretiliyormuþ. Üretim aþamasýnda mis sabunlarýný diðer sabunlardan ayýran özellik, tamamen elde þekil verilmesiymiþ. Hoþ kokulu bu sabunlar zamanla saray eþrafý hanýmlarýnýn, kýzlarýnýn odalarýný bezeyen özel bir süs eþyasý halini almýþ. Sabun, saflýðý, temizliði temsil ettiðinden kýz çeyizlerine de mutlaka mis sabunu konurmuþ. Cariyelerin, sandýklarýna sinen kokusuna hayran kaldýklarý bu sabunlar, padiþahlarýn dýþarýdan gelen özel misafirlerine sunduklarý hediyelerin baþýnda gelir olmuþ. Raðbet arttýkça mis sabunlarýnýn yapýmý da Kudüs’e deðin uzanmýþ. Kezban KARAKAÞ Osmanlý’da hayatýn her alanýna yansýyan sanat anlayýþýndan, günlük yaþamýn vazgeçilmezi sabun da payýný alýr. O dönem, yapýmý Edirne’de gerçekleþtirilen hoþ kokulu mis sabunlarý, sultanlara, devlet erkânýna sunulan hediyeler içindedir. Osmanlý yadigârý bu sabunlar, þimdilerde ise Edirneli hanýmlarýn “el”iyle hem ülkemize, hem dünyaya tanýtýlýyor. Edirne’de Devam Eden Mis Sabunculuðu Yüzyýllar önce Edirne’de baþlayan mis sabununun hikayesi, günümüze gelindiðinde, Edirne halkýnýn çabalarý sonucu yine bu þehirde devam ediyor. Valilik ve belediyenin saðladýðý mis sabunculuðu eðitimleri sayesinde Edirneliler, kendilerine miras kalan bu sanatý yaþatýyorlar. Meyve þekilli, enfes kokulu bu sabunlarla ilgili bilgi alabilmek için Edirne’de çalýþmalarýný sürdüren Sultan Mis Sabunlarý Atölyesi sahibi Gökhan Kelleci ile görüþüyoruz. Üç yýllýk geçmiþi olan atölyesinde çalýþanlarýyla mis sabunlarý üreten Gökhan Bey, atölye fikrinin mimarý olarak kýz kardeþi ve ortaðý Bahar Kelleci’yi gösteriyor. Bahar Haným, Edirne Valiliði’nin verdiði mis sabunu eðitimleriyle bu sanat üzerine profesyonel anlamda kendini geliþtirir. Bir süre mis sabunu eðitmeni olarak görev yapar. Daha sonra, kardeþi Gökhan Bey’in de desteðini alarak, kendilerine “Osmanlý misk sabunlarýný, Türkiye’ye ve dünyaya tanýtmak” gibi büyük bir hedef belirlerler. Ýki kardeþ, zaman içinde bu projeye birkaç Edirneli ev hanýmýný da dahil ederek yollarýna devam ederler. “Heykel Sanatçýsý Ýçin Çamur Neyse Bizim Ýçin de Sabun O…” Mis sabunu ustasý Bahar Haným’dan bu konu hakkýnda bilgi vermesini istiyoruz. Usta, “Öncelikle mis sabununun temizlik amaçlý bir sabun olmadýðýný belirtmek isterim.” diyor. “Bu bir sabunsa neden sabun olarak kullanýlmýyor?” sorusuna, “Bir heykel sanatçýsý için çamur neyse sabun da bizim için odur. Mis sabunlarý sadece hoþ bir görüntü oluþturmakla kalmýyor, etrafa görüntülerine eþlik eder hoþlukta kokular yayýyor. Mis sabununun olduðu mekaný temizliðe eþdeðer, pozitif bir enerji sarýyor.”
þeklinde cevap veriyor. Ýnsanýn zihnini karýþtýracak derecede meyveye benzemesinin sebebi olarak da yaptýklarý ürünün, mesela kayýsý þekilli sabunun kayýsý kokulu olmasýna baðlýyor. “Haliyle zihnimiz onu meyve olarak algýlýyor.” derken ‘her an birini yiyebilirim’ bakýþlarýmýzý da yakalýyor herhalde… Gökhan Bey, tamamen elde yapýlan mis sabunlarýnda kullandýklarý meyve figürlerini “Hemen hemen tüm meyveler mevcut.” þeklinde ifade ediyor. “Osmanlý meyve figürleriyle kendimizi sýnýrlamak istemedik. Çiçek formunda ve sebze þeklinde çalýþmalarýmýz da var.” diye ekliyor. Masa üzerindeki sepette duran biber, patlýcan, kabak gibi sebzelerin yaný sýra ceviz ve mantar þekilleri de hayret uyandýracak derecede gerçekçi. “Yapýmýnda En Önemli Unsur; Hayal Gücü…” Mis sabunlarýnýn nasýl yapýldýðý hususunda okurlarýmýzýn merakýný gidermek için sözü, bu iþin ustasý Bahar Haným’a býrakýyoruz; “Mis sabunu üretiminde kullanýlan malzemeler sabun, esans, gýda boyasý, su, tel, fýrça ve rendedir. Bir hafta süren yapým aþamasýysa þöyle; sabun kalýp halinde olduðundan önce rendeliyorum daha sonra rendelediðim sabuna bir miktar su döküyorum. Bir süre bekledikten sonra sabunu yoðuruyorum ve homojen bir kývama getiriyorum. Yapacaðým ürüne göre bir parça sabunu alýyorum, elimle þekli veriyorum. Burada en önemli unsur yapan kiþinin hayal gücü. Daha sonra kurumaya býrakýyorum. Kuruttuðum yerdeki ýsý ve havalandýrma þartlarýna göre 3 - 4 gün içinde sabun kuruyor. Kururken nemi dýþýna attýðý için yüzeyi bozuluyor, gerekli düzeltmeleri yapýyorum. Bu aþamadan sonra sabunu 10 cm. uzunluðunda ince bir bir tel yardýmýyla asýyorum. Tellemedeki amacým boyama ve cilalama aþamasýnda sabunun hiçbir yere temas etmemesi, boyasýnýn bozulmamasý. Boyama iþlemi bitince, bir gün daha bekletiyorum. Boyasý kuruyan sabunu sývý hale getirdiðim sabun cilasýna daldýrdýktan sonra tekrar asýyo- rum ve bir gün daha bekletiyorum. Bu iþlem de bittiðinde teli çýkarýyorum, fýrçayla son rötuþlarý yaparak mis sabunu yapýmýný nihayete erdiriyorum.” “Bu Sanatý Unutturmamak Bizim Elimizde!” Atölyenin iþletme görevini üstlenen Gökhan Bey, mis sabunu üretiminin Edirne’nin en önemli ticari kaynaklarýndan biri olduðuna iþaret ediyor. Diðer el sanatlarý gibi Osmanlý misk sabunlarýný da unutturmamanýn yolu olarak bu ürünlerin pazarlanmasý gerekliliðini savunuyor. “Yaþadýðýmýz bu zaman da üretilen her ürünün ticari ederi olmak zorunda. Aksi takdirde unutulup gitmesi kaçýnýlmaz. Bu tüm el sanatlarý için geçerli.” þeklinde düþüncelerini ifade ediyor. Gökhan Bey, mis sabunlarýna Türkiye’nin birçok bölgesinden talep olduðunu, Almanya, Belçika gibi ülkelerden aldýklarý sipariþlerle Osmanlý misk sabunlarýný yurt dýþýna da gönderdiklerini söylüyor. Atölye çalýþanlarý ise hem böyle bir kültür hizmetinde bulunmaktan, hem de sanatla iç içe çalýþmaktan büyük bir zevk aldýklarýný belirtiyorlar… 131
Page 8 and 9:
6 Anadolu’nun Gizemi Evlere Taþ
Page 10 and 11:
8 KALEYDESKOP 16. Yüzyýl baþýnd
Page 12 and 13:
10 KUTSAL Ustalýkla Üretilen El Y
Page 14 and 15:
12 Fýrçanýn Uçuþan Yapraklarý
Page 16 and 17:
14 Halkâr tekniðinde yapraklar s
Page 19 and 20:
Sap Çýkmalarý, Budaklar, Sap Fis
Page 23 and 24:
Makine nakýþý branþýnýn tekni
Page 25 and 26:
Makine nakýþýnda gravür sanatý
Page 27 and 28:
Sanatçýlýk üstün meziyetler is
Page 29 and 30:
En çok koleksiyonerlerin tesbihler
Page 31 and 32:
Feyzullah Usta tesbihi “gönül y
Page 33 and 34:
“Safranbolu’da Zaman”… Safr
Page 36 and 37:
34 güzelliklerin yer aldýðý Une
Page 38 and 39:
36 Yazý ve Tezhip Þaheseri Dervi
Page 42 and 43:
40 ve özel koleksiyonlarý süsley
Page 44 and 45:
42 Altmýþtan fazla Kur’ân-ý K
Page 46 and 47:
44 Seramiðin Evrensel Ustasý Sýt
Page 48:
46 Onun yaptýklarý da “Sýtký
Page 51 and 52:
Çeþmenin 1930’lardaki durumu 49
Page 53:
Menba'-ý âb-ý zülâl-i merhamet
Page 56 and 57:
54 Osmanlý Saray Ata sanatý olara
Page 58 and 59:
56 Fotoðraf 7, 8, 9: Hereke Ýpek
Page 60 and 61:
58 Konya’da Naht Sanatý ve Köse
Page 62 and 63:
60 ðer tarafta parlatmak amacýyla
Page 64 and 65:
62 PEMBE GÜLLER Kullanýlan Teknik
Page 66 and 67:
64 TAVUS KUÞU Kullanýlan teknikle
Page 68 and 69:
66 Rahle Sanatýnýn Büyük Ustas
Page 70 and 71:
68 Ömer Bilge, oymaya elveriþli s
Page 72 and 73:
70 Doða’nýn Sanata Yansýmasý;
Page 74 and 75:
72 bekliyorum. Presledikten ve bitk
Page 76 and 77:
74 Mantýðýn Küçük Kýzkardeþ
Page 78 and 79:
76 üflenen, duygusal-ruhsal akis,
Page 80 and 81:
78 Toplum, San’at ve Estetik Gene
Page 82 and 83: 80 san’atkarýn ruh dünyasýna d
Page 84 and 85: 82 Ýllustrasyon: Mehmet MÝyasoðl
Page 86 and 87: 84 El Sanatlarý ve Estetik Üzerin
Page 88 and 89: 86 El sanatlarýný canlandýrmak i
Page 90 and 91: 88 þiirler yazacaðým ama kendi
Page 92 and 93: 90 Sanatýn Ruhu Toplumlarýn hayat
Page 94 and 95: 92 savunma mekanizmasý geliþtirer
Page 96 and 97: 94 Sanatta yeni açýlýmlar arayan
Page 98 and 99: 96 Geometrik alan bölmeleri üzeri
Page 100 and 101: 98 Sazyolu kompozisyon (Ýlhan Özk
Page 102 and 103: 100 Gönülden Kumaþa Dökülen Da
Page 104 and 105: 102 desenin adýdýr. Burada sanatk
Page 106 and 107: 104 Ayrýca mideye alýnan bakýr
Page 108 and 109: 106 Geleceðin Antikalarý Kabara S
Page 110 and 111: 108 Hasankeyf’in Direnmeye Çalý
Page 112 and 113: 110
Page 114 and 115: 112 “Yaklaþýk 70 yýl öncesine
Page 116 and 117: 114 Beyþehir Eþrefoðlu Külliyes
Page 118 and 119: 116 almaktadýr. Dýþtan yapýya b
Page 120 and 121: 118 Çocuk Geliþiminde Sanat Eðit
Page 122 and 123: 120 lik olumlu benlik algýsý geli
Page 124 and 125: 122 Bitlis’in Yöresel Ayakkabýs
Page 126 and 127: 124 Urfa Culhalarý Yerleþim merke
Page 128 and 129: 126 (levent) baðlanmasýdýr. Bu i
Page 130 and 131: 128 Geleneksel Türk Ahþap Yontu S
Page 134 and 135: 132 Ýznik’ten Dünyaya Uzanan Ze
Page 136 and 137: 134 Yazmacýlýk Sanatý ve Konya
Page 138 and 139: 136 boyalar yýllardan beri her tü
Page 140 and 141: 138 Bugüne kadar benzerine rastlan
Page 142 and 143: 140 18. yüzyýl sepere restorasyon
Page 144 and 145: 142 Rabia Özsoy: “Aþk Olmadan A
Page 146 and 147: 144 Buldan’da Semerciliðin Son D
Page 148 and 149: 146 Devekuþu Yumurtasýndan Sanat
Page 150 and 151: 148 Orta Asya’dan Günümüze Bü
Page 152 and 153: 150 Tuvali Un Eleði, Boyalarý Ýp
Page 154 and 155: 152 Fatma Fisunoðlu: “Benim Tak
Page 156 and 157: 154 Keçe Külahýn Semazenlerin se
Page 158 and 159: 156 Masallardan Süzülen Billur K
Page 160 and 161: 158 Sanatçý Bir Aile Portresi: Ce
Page 162: 160
show all

R. - ?SMEK - İsmek - İstanbul Büyükşehir Belediyesi

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?