R. - ?SMEK - İsmek - İstanbul Büyükşehir Belediyesi

Mihrap önü kubbesi, tuðladan örülmüþ üç sivri kemer üzerine oturur;
baklava üçgen örneði sýrlý tuðlalar ile mozaik çiniler ile kaplýdýr.
Kubbe dýþtan piramit bir külahla örtülerek gizlenmiþtir. Ýç çapý 5.74
m. olup, kubbenin ortasýnda kufi yazýdan beþgen bir yýldýz dolgu
vardýr. Bunlar; Allah, Muhammed, Osman, Ebubekir, Ömer ve Ali’dir.
Kubbenin kasnaðýnda nesih yazý ile Ayetel Kürsi yazýlýdýr.
Tümüyle çini mozaikle kaplý olan mihrap, 4.58 m. eninde ve 6.17
m. yüksekliðiyle Konya çevresindeki bütün çinili mihraplardan daha
büyük olup, Selçuklu dönemi mihraplarýyla yarýþabilecek görkemdedir.
Mihrabýn çevresini lacivert çinilerden sekizgen yýldýzlarla
geliþen geometrik bir bordür çevirir. Ara boþluklar firuze levhacýklarla,
ara yýldýzlarýn içine ayrýca baþka yýldýz dolgularý konmuþtur.
Ana bordür bir kademe içe dönüktür ve üzerinde nesih yazýyla
79. ayeti yazýlýdýr. Harfler mor çinilerden kesilmiþ ve bunlar alçýya
kakýlmýþ olan firuze çiniden kývrýk dallý bitkisel bir zemin üzerine
yerleþtirilmiþtir. Bundan sonraki bordür, iki ayrý bordür þeridinin
birbirine dolanmasýyla oluþur. Biri geometrik geçme desenli,
öbürü bitkisel süslemelidir. Mihrap niþinin üzerinde lacivert sülüs
yazýyla diðer bir ayet firizi uzanýr. Mihrabýn sað ve solundaki düþey
yazýlarda Ali Ýmran suresinin 38. ve 39. ayetleri saðda aþaðýdan
yukarýya ve solda yukarýdan aþaðýya doðru yazýlýdýr.
Caminin minberi ceviz aðacýndan üstün bir iþçilik ve zengin bir
süslemeyle oymalý, çatmalý ve tutkalsýz olarak kündekari tekniðinde
yapýlmýþtýr. Minber bir kemer, bir kapý, beþ ayak ve dokuz
basamaktan oluþur. Ön yüzü 1.03 cm., yüksekliði 2.70 cm., yüksekliði
5.10 cm., yan parmaklýklarýn eni 92 cm. ve kaidelerin eni ise
2,5 cm.’dir. Binlerce oymalý küçük parça tutkalsýz ve çivisiz olarak
çatma yoluyla bir araya getirilip tutturularak yapýlmýþtýr. Sekizgen,
beþgen yýldýz geometrik içlerine rumi süslemeler yerleþtirilmiþtir.
Minberin, oymalý-çatmalý kapýsýnýn üstündeki kufi yazýlý oymalardan
oluþturulmuþ karenin içinde Allah, Muhammed, Ali, Ebubekir,
Ömer, Osman yazýlýdýr. Dilimli kemerin köþe dolgularýnýn sað ve
solunda Amelehu Ýsa yazýlý olup minber ustasýnýn imzasýdýr. Yan
sað aþaðýsýndan baþlayarak, sol yan aþaðýsýna kadar “Ayetel kursi”
Selçuklu neshi ile minbere oyulmuþtur.
Bedesten, dýþ cepheleri tonoz örtülü, her cephesinde birer kapýnýn
bulunduðu üzerleri kubbe ile örtülü, beþik tonozlu dokuz kubbeli
bir yapýdýr. Medrese ve hamamýn cephe ve temel duvarlarý kalkmýþtýr.
Bezemelerin bulunmasýna raðmen çok yýpranmýþ durumdadýr.
Külliyeyi çeviren bir külliye duvarý bulunmaktadýr ve buraya
kemerli bir kapý ile girilmektedir. Zaman içerisinde külliye duvarý
yýkýlmýþ sadece kapýnýn kalýntýsý kalmýþtýr.
* ÝSMEK Tezhip Usta Öðreticisi.
Bibliyografya
1-Akok Mahmut, “Konya Beyþehir’de Eþrefoðlu Camii ve Türbesi”
T.E.D.,Sayý;XV. Ankara.1976, S33
2-Akyurt Yusuf, “Beyþehir Kitabeleri ve Eþrefoðlu Camii ve Türbesi”,
T.Tarih Arkeoloji ve Etnoðrafya Dergisi,Sayý;IV,Ýstanbul,1940.s.56
3-Aslanapa Oktay; Türk Sanatý,Ýstanbul.1984.
4-ÖngeYýlmaz; Selçuklularda ve Beyliklerde Ahþap Tavanlar, Vakýflar Dergisi,
Sayý:VII,Ankara,1957.S.121-123.
5-Öney Gönül; Selçuklu Dönemi Süsleme El Sanatlarý,Ankara,1976
6-Öney Gönül; Beylikler Devri Sanatý,Ankara ,1989.
117