R. - ?SMEK - İsmek - İstanbul Büyükşehir Belediyesi

Bu güçlü ve sanatçý ellere ise dünyanýn en küçük tennure ustasý, oðlu Celaleddin
Girgiç’in minik elleri ekleniyor.
sana baðlanan sadakat kemeri gibi geliyor. Ayný zamanda yünün
bu rulo halini almasý ve ilk kez dönmesi keçenin sema ile tanýþmasýný
remzeder sanki. Ýyice incelen ve bütün kirinden arýnan yünün
þekil ve biçiminin deðiþmesi de tam bu noktaya isabet eder. Girgiç
büyük efor harcayarak zikreder gibi keçe kývamýna gelen kadar
yoðurmasý vahdetin bir fotoðrafýný sunar adeta. Kalýba ilk serildiðinde
parça bölük olan yün artýk birleþmiþtir. Rulodan çýkarýlarak
yere serilen yün, düzgün bir yere serilerek yeni bir serüvene hazýrlanýr.
Artýk bu noktada Mehmet Usta’nýn maharetli elleri konuþacaktýr.
Kendini mürþidine teslim eden mürid gibi, yün de artýk
ustasýna kendini teslim etmiþtir. Sýcak su ve sabunla piþip keçe
olacak kadar piþen yün, sýcak suyla aþkla yoðrulur. Her yoðrulmada
açýlan sikke için artýk iki parçanýn birleþmesi kalmýþtýr. Bu birleþme
keçenin birbirinin içine geçmesi suretiyle yapýlýr ve böylece
hem tek ve hem de çift bir görünüm arzeder. Bu halleriyle sikkeler
“Göklerin altýnda bir eþi olmayan o sevgili esirini tek mi, çift mi
oynamaya razý etti. Bana sordu: “Tek mi istersin yoksa çift mi?”
Ben de: “Seninle çift, alemden de tek, ayrý olmak isterim “dedim”
diyen Hz. Mevlâna’nýn sözlerine iþaret ederler sanki. Görünüþte tek
olan bu çift giysi, alemde zýtlýklarý ile var olan çift þeyleri vahdet
örtüsü içinde gizlemeyi salýk vermektedir adeta. Bu düsturun kulakta
küpe deðil baþta taç yapýlmasýdýr sikke.
Ýç içe geçen iki çift yünün yolculuðu ustanýn ellerinde kalýba girer.
Yavaþca okþanan ve adeta sýrtý sývazlanan yün, 15 dakikalýk iþlemin
ardýndan ýslak keçe kalýbýnýn üzerinde kurumaya býrakýlýr.
Sikke bu noktadan sonra derviþlerin baþýna taç olmaya hazýr hale
gelecektir.
Gerçek malzemeyi bulmadan sikke yapmayacaðýný kaydeden
Mehmet Usta, eskiden düz olan sikkeyi kendisinin geliþtirerek hafif
ovalleþtirdiðini ve böylece kendi tarzýný ortaya koyduðunu söylüyor:
“Biraz daha geliþtirdim ben sikkeyi. Böylece sikkenin ömrünü
100-150 seneye çýkarmayý hedefliyorum. Sikke yapýmýnda ben
orta bir yol buldum, kimse de tepki göstermedi. Görüntü böyle daha
iyi oldu.” diyerek orjinal sikkeden farklý olduðunu ifade eden
Girgiç, gece gündüz demeden sikke yapýmýyla uðraþýyor.
Topkapý ve Mevlânâ müzelerinde hali hazýrda bulunan sikkelerin
bir kýsmý kaþmirden yapýlmýþ; ancak kaþmirde bal rengini tutturmak
zor ve fiyatý da çok pahalýya çýkýyormuþ. Bu yüzden Anadolu
yaylalarýndan topladýðý oðlak yününden sikke yaptýðýný kaydeden
Girgiç, bunca maharetine raðmen günde sadece bir tane sikke
yapabiliyor. Bu da sikke yapýmýnýn ne kadar zor ve ince bir iþ-
çilik gerektirdiðini gözler önüne seriyor. Teknesinin baþýnda Mehmet
Girgiç iþin incelikleri ve sýrrýný anlatýyor tatlý bir dille: “Sikke,
yün tarama, yayma, tepme, yapýþtýrma ve kalýplama aþamalarýndan
oluþur. Ýki parçadýr. Aynen yumurta gibi iki yanlarýný birleþtirirsin,
iþin sýrrý da o. Birleþtirme ince iþtir. O birleþtirmeyi yaptýn mý
tamam. Birleþim yerini kaybetmen gerekir, dikiþsizdir sikke.” diyen
Mehmet Usta, malzemenin aðýrlýðýna göre bir sikkenin 140-
150 gram aðýrlýðýnda olduðunu belirtiyor. Mevlevi geleneðinde sikkenin
25-26 cm uzunluðunda olduðunu kaydeden Mehmet Usta,
sikkenin öyle senede yüzlerce deðilen fazla ancak 80-100 tane satýlabildiðini
söylüyor. Bunda sikkenin bir derviþe ömür boyu yetmesinin
de payý büyük tabii.
Meslek hayatý boyunca iki binin üzerinde sikke yapan Mehmet
Usta, bunun ayný zamanda dünyadaki semazen sayýsý hakkýnda
da bilgi verdiði görüþünde. Konya’daki atölyede imal edilen bu
sikkeler en çok Ýsviçre’den talep görüyor. Bunu Amerika, Almanya,
Avusturya, Avustralya, Ýngiltere, Fransa, Ýspanya ve Ýtalya izliyor.
“Sikkenin alýcýsý semazenliðe baþlayan ya da mevleviliðe gönül
veren insanlardýr. Sikkeyi alan yabancýlar bunu felsefesiyle beraber
alýyorlar, folklorik bir kýyafet olarak deðil. Yabancý Mevlevi
gruplar talep ediyor en çok da. Geçen yýl 20 kadar sikke gönderdim
Ýsviçre’ye. Baþbakanýmýza da hediye ettik ‘þeb-i arus’ta.” diyen
Mehmet Usta, vitrinlik sikke yapmaktan çekinse de bazýlarýnýn
hatýrýný kýramayarak vitrin için de sikke yaptýðýný söylüyor.
“Maket sikkeyi alan bunu bara koymaz diye düþünüyorum! Alanýn
içinde varsa alýyor.” diyerek kendini rahatlatmaya çalýþýyor. En
çok Türkiye’den talep gören sikkeler için Mehmet Usta’nýn bir de
itirazý var: “Herhalde bimiz semazenlerimiz yurtdýyýna çýktýklarýnda
bunlarý satýyorlar. Nasýl satýlýr bu? Tekbirli bunlar. Onun þeyhi
onu tekbirliyor. Benim için daha iyi, ama tekbirli sikke satýlmaz.
Vereceksen buradan baþka al onu sat.”
Bu kadar sikke yapmasýna raðmen kendisinin sikkesinin olmadýðýný
kaydeden Mehmet Usta, “Ben derviþ deðilim. Ah keþke olabilsem.
Aslýnda beþ vakit namaz kýlarsýn, aðzýn bozuk olmaz, insanlara
da yardýmcý olunca derviþin senden fazla neyi var? Önemli
olan gönülden derviþ olmaktýr. Kendin derviþ olmadýktan sonra
görüntün derviþ olmuþ ne yazar.” demekten kendini alamýyor ve
tezgahýn üzerindeki sýcak sudan çýkmýþ keçenin üzerine iki eliyle
birden abanýyor. Saatler sonra bir derviþin baþýna girecek þekle
bürünecek sikkeyi sabýrla ve inançla yoðurmaya baþlýyor. Bu güçlü
ve sanatçý ellere ise dünyanýn en küçük tennure ustasý, oðlu Celaleddin
Girgiç’in minik elleri ekleniyor.
155