You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
O Krsnoj slavi<br />
Ljiljana Stojković<br />
Krsna slava je porodični praznik, karakterističan za pravoslavne Srbe. Postoji<br />
narodna izreka- ’Gde je Srbin-tu je slava’. To je dan posvećen nekom svetitelju ili<br />
prazniku, i tog dana se porodica okuplja da bi proslavila svog zaštitnika, da bi molila<br />
za svoje žive i pokojne.<br />
Po ugledu na porodičnu slavu postoji praksa da slavu slave esnafi, trgovačka i<br />
profesionalna udruženja. U Srbiji zakonom je uređeno to da su škole u obavezi da<br />
obeleže svoju slavu Svetog Savu, 27. januara. Svoju slavu imaju kulturne,<br />
dobrotvorne i druge ustanove i organizacije, vojska, policija, političke stranke.<br />
Svetitelj koji se proslavlja je zaštitnik porodice i njen molitveni zastupnik pred<br />
Bogom. Na dom svoje slave porodica još revnosnije nego inače proslavlja i molitveno<br />
veliča svog zaštitnika, a samim tim pravoslavlje i veliča Gospoda slave, „divnog u<br />
svetima svojim” (kako se to kaže na jednom mestu na Liturgiji). Onaj koji slavi zove<br />
se svečar.<br />
O poreklu slave postoje različita mišljenja. Ta mišljenja se mogu svrstati u dve<br />
grupe:<br />
1. Slava se tumači kao paganski običaj ili kult koji je Crkva prihvatila i<br />
dala mu hrišćansko obeležje.<br />
2. Slava se objašnjava kao crkveni i hrišćanski izraz pobožnosti.<br />
Neki etnolozi i istoričari su mišljenja da je slava ostatak pravoslavnog poštovanja<br />
bogova domaćeg ognjišta, drugi misle da je nastavak paganskog kulta mrtvih ili kulta<br />
predaka. Postoji i tumačenje slave kao hrstijanizovanog obreda u čast nekadašnjeg<br />
„vrhovnog božanstva” u mnogobožačkoj religiji Srba.<br />
Srpska pravoslavna crkva tumači slavu u hrišćanskom smislu na više načina:<br />
1. Slava je proslavljanje svetitelja na čiji se praznik krstio predak porodice i cela<br />
ta porodica.<br />
2. Domaća slava vodi poreklo iz zajedničke crkvene (hramovne ili manastirske)<br />
slave.<br />
3. Krsna slava je nastala kombinovanjem hramovne slave i molitvenog sećanja<br />
na dan kad je porodica prešla u hrišćanstvo.<br />
Kako se slavi slava?<br />
Osnovno obeležje slave čine vino, kuvana pšenica, pogača (kolač) i sveća. Domaćin<br />
obično pripremi trpezu bogatu najluksuznijim jelima i pićima koje može da priušti.<br />
Glavna sadržina slave jeste zahvaljivanje i molitva Gospodu, kao i prizivanje<br />
molitvene zaštite svetitelja koji se slavi.<br />
Sveća simbolizuje večnu svetlost Hristovu.<br />
Kolač označava Gospoda Isusa Hrista koji je Hleb života.<br />
Vino- prečistu krv Hristovu izlivenu za život sveta.<br />
Žito (koljivo)- označava opšte vaskrsenje i život budućeg veka, postajući opet<br />
hleb i darujući život.<br />
Nekoliko dana pred slavu, sveštenik odlazi u kuću svečara i sveti vodicu. Ovom činu<br />
osvećenja vodice treba da prisustvuju članovi porodice. (Inače, sveštenik dva puta u<br />
toku godine dolazi u domove vernika i sveti vodicu, pred Krsnu slavu i pred Uskrs).<br />
Na kraju obreda ukućani primaju blagoslov Božiji, ljubeći krst koji im sveštenik prinosi<br />
i bivajući poškropljeni osveštenom vodom po lavi. Posle toga, ukućani popiju malo
Change language