Ekumenski zbornik 2006/07

vreme ulažu napore da se vrate. Svetski Savet Crkava ima svoje sedište u
Šambeziju kod Ženeve, u Švajcarskoj.
Nisu sve Crkve članice Svetskog Saveta Crkava. Katolička Crkva i Južni
baptisti u SAD nisu članovi te asocijacije, ali s njom sarađuju.
Katolička Crkva je imala svoj posebni ekumenski put. U početku se držala
rezervisano i podozrivo gledala na taj pokret. Papa Lav XIII (1878-1903) menja taj
odnos. On sa poštovanjem piše o Istočnim Crkvama koje nisu u zajedništvu od 1054.
godine, izbegava uvredljive izraze i negativne ocene i ne govori da su oni šizmatici ili
heretici; poziva na jedinstvo.
Papa Pio XI (1912-1939) je u početku takođe sumnjivo gledao na ekumenski
pokret, ali se kasnije sasvim promenio. On je uveo studije Hriščanskog Istoka u
katoličke visoke teološke škole i fakultete, pozivao je na pokoru i priznao da i
Hrišćanski Zapad snosi deo krivice za raskol u crkvi. Priznao je da i kod nesjedinjenih
deluje blagodat (milost) Božija. Osnovao je Istočni institut u Rimu, priznao je da je
sjedinjenje Istočne i Zapadne Crkve Bogu drago delo i da bi to bilo dobro i za
Katoličku Crkvu. Temeljni dokument pape Pia XI bio je “Rerum Orientalium” (“O
istočnim problemima”).
Tragom pape Pia XI pošao je i papa Pio XII, a pravu revoluciju u tom pogledu
izveo je papa Jovan XXIII. Njegovo delo produžio je papa Pavle VI. Drugi Vatikanski
Sabor izdao je dva dokumenta koja se odnose na ekumenizam. To su “Unitatis
redintegratio” (“Obnova jedinstva”) i “Orientalium Ecclesiarum” (“O Istočnim
Crkvama”).
Vrlo značajan ekumenski događaj dogodio se 1954. godine u Jerusalimu, gde
su se susreli, zagrlili i na Isusovom grobu zajednički molili Očenaš papa Pavle VI i
carigradski patrijarh Atinagora I. Papa Pavle VI sreo se i sa poglavarom
Anglikanske Crkve, sa koptskim patrijarhom, posetio je Svetski Savet Crkava u
Ženevi, takođe i Ujedinjene nacije i tamo u svom govoru pozvao na očuvanje mira.
Vrhunac ekumenske delatnosti pape Pavla VI i Atinagore I bio je 7. decembra 1965.
godine, kada su istovremeno u Rimu i Istanbulu bile međusobno skinute anateme,
što su ih je l054. godine i Rimska i Carigradska Crkva bacile jedna drugu. U vreme
pontifikata pape Pavla VI 1966. i 1967. godine je Istočna Crkva, tj Kongregacija za
nauku vere izdala Instrukcije o mešovitim brakovima. Godine 1967. isti Papa je
osnovao Papski savet za crkveno jedinstvo, na čijem čelu je danas kardinal Valter
Kasper.
O ekumenskoj delatnosti pape Jovana Pavla II napisane su već podebele
knjige. Treba svakako spomenuti njegovo apostolsko pismo “Orientale lumen”
(“Svetlo Istoka”) i encikliku “Ut unum sint” (“Da jedno budu”) i njegove posete većini
pravoslavnih zemalja. Ušao je u sinagoge i džamije, sazivao je molitvene skupove u
Asiziju u Italiji. Katolički dokumenti Međunarodne komisije u okvirima teološkog
dijaloga između Katoličke i Pravoslavne Crkve sastavljeni su po njegovom
nadahnuću. Treba spomenuti i “Kartu ekumeniku” koju su zajednički sastavili
Konferencija Evropskih Crkava (protestanti) i Savet evropskih biskupskih
konferencija (katolici) te Izjavu o opravdanju, koju su 1998. godine potpisali
protestanti i katolici.
Zasejano seme ekumenizma pre dvesta godina duboko se ukorenilo u svesti
hrišćana. Ekumenizam danas nije hobi teologa niti neka atrakcija, on je – imperativ
vremena i obaveza svakog hrišćanina.