Mark Bray - IIEP - Unesco

Kölgə təhsil sisteminə qarşı müqavimət
İmtahanların hakim mövqeyə malik olması və islahat cəhdləri
Yapon müstəmləkəçiliyindən əvvəlki əsrlər boyunca Koreyada dövlət qulluğu ilə
əlaqədar köklü ənənələr mövcud idi. Həmin ənənələr hökumət rütbələrinin əldə edilməsini
tənzimləyirdi və dar qapıdan keçə bilən çox az sayda şəxs yüksək nüfuz qazanırdı (Zeng,
1999). Bu sistem Çin modeli üzərində formalaşmışdı və Konfutsi ənənələrinə əsaslanırdı.
Həmin ənənələrə əsasən formal öyrənmə və müəllimlik mühüm sosial rola malikdir. Müasir
imtahan sistemi isə yapon müstəmləkəçiliyi dövründə, yəni 20-ci əsrdə yaradılmışdır və
müstəqil Koreyada çox cüzi dəyişikliklərlə tətbiq edilir. 1950-ci illərdə mühüm imtahanlar
orta məktəblərə, litseylərə və universitetlərə qəbul üçün keçirilirdi. Bunlardan birincisi
xüsusən vacib idi və bu imtahanda ibtidai sinif şagirdləri ciddi təzyiqə məruz qalırdılar. Bəzi
məktəblər axşamlar və həftə sonları xüsusi ödənişli dərslər təşkil etməyə başladılar və
məktəbdənkənar kremminq məşğələləri həm məktəblər, həm də müəllimlər üçün mühüm
gəlir mənbəyi oldu.
İmtahanlara tədris planından kənar hazırlıq uşaqların stresə məruz qalmaları,
valideynlərin maddi yükünün artması və sosial bərabərsizliyin dərinləşməsi kimi səbəblərə
görə geniş tənqid olunurdu. Təhsil Nazirliyi tərəfindən verilən çoxsaylı sərəncamlarda bu
praktikaya son qoyulması tələb edilirdi.
1955-ci il fərmanında Prezident Rhee Syngman göstərirdi ki, bir çox məktəblər və
müəllimlər “müraciət edənlərin sayı ilə məktəbin imkanları arasındakı uyğunsuzluqdan çox
faydalanırlar”, və o bəyan edirdi ki, gələcəkdə belə bir praktika, o cümlədən dərs
proqramından kənar dərslər “qanunla cəzalandırılacaq” (Seth, 2002, s. 143).
Ancaq bu qadağalar böyük təsirə malik olmadı, buna görə də müvafiq orqanlar təhsilin
ayrı-ayrı pillələrinə şagirdlərin seçilməsi sistemlərində islahatlar aparmaqla repetitor
fəaliyyətlərini azaltmaq qərarına gəldilər. 1969-cu ildə Seulda, 1970-ci ildə digər iri
şəhərlərdə və 1971-ci ildə ölkənin qalan hissəsində baş vermiş mühüm irəliləyişlərə misal
olaraq orta məktəb imtahanlarının lotoreya ilə əvəz edilməsini göstərmək olar (Kim, 2004, s.
9). İslahatın məqsədi aşağıdakılardan ibarət idi:
48
Təhsilin Planlaşdırılması üzrə Beynəlxalq İnstitut
www.iiep.unesco.org