Mark Bray - IIEP - Unesco

Monitorinq və dəyərləndirmə
Bu sorğuda fənlər, repetitor dərslərinin keçildiyi yerlər və bu dərslərə sərf olunan vaxt
barədə suallar yer alırdı. Nümunə məhdud olsa da, yəni orta məktəbin yuxarı siniflərinin
bütün şagirdlərini deyil, ali məktəblərə qəbul olmaq istəyən şagirdləri əhatə etsə də,
informasiya baxımından çox zəngin oldu. Anketi kağız üzərində və ya onlayn doldurmaq
olardı. Anketə verilən cavab həddi yüksək idi, çünki iştirakçılar imtahanlara qeydiyyatdan
keçmək üzrə idilər və onların ən azından bəziləri hesab edirdilər ki, bu ayrıca forma geniş
prosedurun tərkib hissəsidir.
Hökumətlər tərəfindən monitorinq və dəyərləndirmə imkanlarının genişləndirilməsinin
alternativ yolu universitetlər və tədqiqat institutları ilə əməkdaşlıq etməkdən ibarətdir.
Mavritaniya ilə əlaqədar yuxarıda verilmiş situasiya araşdırmasında hökumətin tapşırığına
əsasən Mavritaniya Tədqiqatçılar Universiteti tərəfindən aparılmış araşdırmadan bəhs edilir
(Joynathsing və b., 1988). Eynilə, 2007-ci ildə Makao hökuməti repetitor fəaliyyətlərinin və
valideynlərin fikirlərinin araşdırılması üçün Honq Konq Çin Universitetindən araşdırma
heyətini dəvət etmişdir (Ho, 2008). Açıq Cəmiyyət İnstitutu keçmiş sosialist blokunda
repetitor təhsilinin araşdırılması üçün yerli strategiya mütəxəssisləri ilə əməkdaşlıq etmişdir
(Silova və b., 2006; Silova, 2009). Hökumətlər həmçinin universitet tədqiqatçıları tərəfindən
aparılan müstəqil işlərdən və beynəlxalq agentliklərin araşdırmalarından faydalana bilərlər
(bax, məs. UNESCO, 2000; Dünya Bankı, 2004).
Həmçinin diqqətəlayiq bir araşdırma da odur ki, Uqanda və Botsvanada ilkin xəritələmə
araşdırmaları TPBİ forumunda stimullaşdırılmışdır (Eilor, 2007; Makgothi, 2007). TPBİ
növbəti işlərə məmnuniyyətlə yardım edəcək.
Beynəlxalq araşdırmalar
Ölkələrarası sorğular milli səviyyədə qərarvericilərə və planlaşdırma mütəxəssislərinə
təkcə onların ölkələrinə aid göstəricilərin əldə edilməsi ilə deyil, həmçinin beynəlxalq
təhlillərlə də kömək edir. Dörd araşdırmaya xüsusilə diqqət vermək lazımdır.
Üçüncü Riyaziyyat və Təbiət Elmləri Araşdırması (ÜRTEA) və daha sonrakı
Riyaziyyat və Təbiət Elmləri Araşdırmalarında İstiqamətlər (RTEAİ) adlı araşdırma Təhsil
Nailiyyətlərinin Dəyərləndirilməsi üzrə Beynəlxalq Assosiasiyanın (BDA) rəhbərliyi altında
keçirilmişdir. 1995-ci ildə ÜRTEA testinin ilk mərhələsində 45 ölkədə beş yaşlı və ya
beşinci sinifdə oxuyan 500 000 şagirddən və onların müəllim və direktorlarından riyaziyyat
və təbiət elmlərinə dair məlumat toplanılmışdır (Martin, 1996, s. 1-2).
97
Təhsilin Planlaşdırılması üzrə Beynəlxalq İnstitut
www.iiep.unesco.org