Mark Bray - IIEP - Unesco

Kölgə təhsil sisteminə qarşı müqavimət
Bir daha orta məktəb səviyyəsində rəqabətli imtahanların ləğv edilməsinin əsas təsiri
ondan ibarət oldu ki, ayırıcı imtahanın vaxtı universitet qəbul imtahanına doğru irəli çəkildi.
Bu pillədə imtahan o qədər əhəmiyyət qazandı ki, aşağı səviyyələrə də təsir göstərdi. Seth
(2002, s. 157) qeyd edirdi ki, kolleclərə hazırlığın başlanğıc nöqtəsi “daha aşağı səviyyələrə
enməyə başladı və elə bir həddə çatdı ki, artıq əksər uşaqlar ibtidai siniflərdə fərdi dərs
almağa başladılar”.
Orta məktəbə və liseyə qəbul imtahanlarının ləğv edilməsi həmçinin o demək idi ki,
nüfuzlu məktəblərin olduğu bölgələrdə yaşamaq artıq daha vacib olmuşdu. Müəyyən
bölgələrdəki məktəblər kolleclərə qəbul nəticələri üzrə böyük nüfuz qazanmışdılar.
Getdikcə bu bölgələr öz uşaqlarını asanlıqla fərdi dərslə təmin edə bilən imkanlı ailələrin
ərazisinə çevrildi.
Repetitorluğa qarşı qadağa tədbirlərinə yenidən müraciət edilməsi
1980-ci ildə Chun Doo-Hwan yeni hərbi hökumətin başına keçdikdən sonra ibtidai
məktəb şagirdlərinin təxminən 12,9%-i, orta məktəb şagirdlərinin 15,3%-i və lisey
şagirdlərinin 26,2%-i fərdi alırdılar (Kim, 2007, s. 1). Məsələ ilə ciddi məşğul olmaq
qərarına gələn Prezident Chun kolleclərə qəbul imtahanları üzərində nəzarət səlahiyyətini
ayrı-ayrı qurumlardan dövlət tərəfindən idarə olunan yeni Kollec Qəbul Nailiyyətləri Testi
təşkilatına verdi. O, akademik fənlər üzrə məktəbdənkənar dərsləri və repetitor dərslərini
qadağan etdi. Bu, indiyə qədər həyata keçirilmiş ən radikal tədbir idi. Ancaq idman, təsviri
sənət, musiqi, taekvando və çiçəklərin tərtibatı üzrə fərdi dərslərə icazə verilirdi.
Burada da qadağanı tətbiq etmək çox çətindir. Seth (2002, s. 186) aşağıdakı kimi şərh
edir:
Valideynlər repetitor dərslərinə qarşı tətbiq edilən qaydalara mane olmağa
çalışırdılar. Kollec şagirdlərinə repetitor dərsləri verən müəllimlər bəzən öz
şagirdlərinin yaşadıqları binalara daxil olarkən şübhə yaratmamaq üçün məktəb
forması geyinirdilər. Bəzi ailələr bina gözətçilərinin diqqətini cəlb etməmək üçün
repetitorlar üçün ev kirayə tuturdular ki, həmin repetitorlar bir və ya daha çox ailənin
uşaqlarına dərs verə bilsinlər. İstirahət məkanları və mehmanxanalar, həmçinin şəxsi
mülklər çox vaxt gizli kremminq məktəblərinə yer verirdilər. Varlılar öz uşaqlarını
repetitor dərsi almaq üçün xarici ölkələrə göndərirdilər.
Risklər xərclərin də artmasına səbəb olurdu və gizli repetitorluq gəlirli bir fəaliyyətə
çevrilirdi.
Kompromisin zəruri olduğunu anlayan hökumət tədricən qadağanı yüngülləşdirdi (Yang,
2001):
50
Təhsilin Planlaşdırılması üzrə Beynəlxalq İnstitut
www.iiep.unesco.org