Mark Bray - IIEP - Unesco

Diaqnoz
Fransa
Koreya və Mavritaniyadan fərqli olaraq, Fransada repetitor təhsili təkcə sosial və iqtisadi
faktorlardan qaynaqlanmır, o, həmçinin hökumətin təşəbbüsləri ilə əlaqədardır. Bunlara
misal olaraq özəl dərslərə pul xərcləyən ailələr üçün vergi güzəştlərinin tətbiq edilməsini
göstərmək olar. Bu təşəbbüslər vasitəsilə müvafiq orqanlar təhsil nailiyyətlərinin
artırılmasına səy göstərmişlər.
Fransada repetitor təhsili ilk olaraq Glasman və Collonges (1994) tərəfindən
araşdırılmışdır. Onların kitabında qeyd olunurdu ki, repetitor təhsilinin tarixi heç olmasa
ötən əsrə qədər gedib çatır, ancaq təhsil sisteminin genişlənməsi və inklüzivliyin artması ilə
repetitor təhsilinin xarakteri də əhəmiyyətli dərəcədə dəyişmişdir. Glasman və Collonges
repetitor təhsilinin xarakterini və rolunu sosial rəqabət və təbəqələşmə fonunda təhlil
etmişlər. Onların kitabı Rhône-Alpes regionunda 12 liseydə (yuxarı orta məktəb) təhsil alan
9400 şagirddən toplanılmış məlumatlara əsaslanır. Şagirdlərin orta hesabla 15%-i fərdi dərs
aldıqlarını, əlavə 10%-i fərdi dərs alacaqlarını, 36%-i isə orta məktəb dövründə müəyyən bir
vaxtda fərdi dərs almış olduqlarını bildirmişlər (Glasman və Collonges, 1994, s. 30). Ən
populyar fənlər riyaziyyat (57 %), fizika və kimya (20 %), ingilis dili (9 %) və fransız dili
(5 %) olmuşdur. Kiçik şəhərlərə nisbətən böyük şəhərlərdə repetitor dərsləri alanların sayı
daha çox olmuşdur, həmçinin repetitor dərsləri dövlət məktəblərinə nisbətən özəl
məktəblərdə daha geniş yayılmışdır.
Həmin araşdırmadan sonra repetitorluq həm inkişaf etmiş, həm də daha rəngarəng
xarakter almışdır. On il sonra Glasman (2004) Milli Təhsil Nazirliyinin və Ali Təhsil və
Tədqiqatlar Nazirliyinin (Haut Conseil à l’évaluation de l’école/Məktəblərin
Dəyərləndirilməsi üzrə Ali Şurası (MDAŞ)) tərəfindən müəyyən edilmiş hesabatda bir daha
bu mövzuya toxundu. Hesabatda (s. 51) ailələrin məişət xərclərinə, uşaqlara çəkdikləri
xərclərə və repetitor xərclərinə görə gəlir vergisinin azaldılmasını istəmələrinə hökumət
tərəfindən icazə verilməsinin nəticələri şərh edilir. Bu, Sosial Vəhdət Naziri tərəfindən irəli
sürulən təşəbbüsün bir hissəsi idi. Təhsil Naziri isə, ayrı-ayrı valideynlərə və başqalarına
yardım etmək fikrini irəli sürürdü və müəyyən iş növlərinin inkişaf etməsini istəyirdi. Bu
tədbir maddi imkanın az olması səbəbilə repetitor tutmaqda tərəddüd edən ailələri
ruhlandırdı, ancaq yenə də maliyyə vəsaitləri tələb edirdi və pulundan keçmək istəyən və
keçmək iqtidarında olan ailələr üçün faydalı oldu. Bir sıra müəssisələr bu qanundan
faydalanmağa başladılar.
Bazarda lider Acadomia adlı şirkət idi. Həmin şirkətin adı fond birjasında yer alırdı,
öz xidmətlərini geniş miqyasda təbliğ edirdi və vergidən azad olmaq məsələsinə dəqqəti cəlb
edirdi.
MDAŞ növbəti il Glasmanın hesabatına dair rəy dərc etdi (Forrestier, 2005). Həmin
rəydə sosial bərabərsizlik məsələsinin ciddi narahatlıq doğurduğu və monitorinq
aparılmasının zəruri olduğu vurğulanırdı. Buna cavab olaraq hökumət repetitor təhsili və
informasiya və kommunikasiya texnologiyaları (İKT) sahəsində qeyri-bərabər imkanlar
mövzusunda milli seminar təşkil etdi. Həmin seminar onlayn sənədlə müşaiyət olunurdu və
bir sıra siyasi təlimatların meydana çıxması ilə nəticələndi (Bassy və b., 2006).
65
Təhsilin Planlaşdırılması üzrə Beynəlxalq İnstitut
www.iiep.unesco.org