Mark Bray - IIEP - Unesco

Görüləcək tədbirlər
Qazaxıstan və Tacikistanda qanunvericilikdə müəyyən edilirdi ki, valideynlər repetitor
dərsləri üçün ödənişi təhsil müəssisələrinin bank hesabına köçürməlidirlər, ancaq
Qazaxıstanda çox az dövlət məktəbinin və Tacikistanda heç bir dövlət məktəbinin bank
hesabı yox idi. Silova həmçinin vergi güzəştlərinin olmadığını qeyd etmişdir (s. 12).
Tacikistanın Təhsil Qanununda qeyd edilirdi ki, “tacik qanunvericiliyinə görə, pullu təhsil
xidmətlərindən əldə edilən gəlir vergiyə cəlb edilir”. Ancaq hökumət bu tələbin real olaraq
həyata keçirilməsi üçün heç bir mexanizm müəyyən etməmişdi və repetitorların könüllü
olaraq qanuna əməl etmələri üçün stimul yox idi.
Digər ölkələrdəki hüquqi strukturlar və normalar fərqli idi. Hətta müstəmləkə dövründə
Koreyanın hüquq sisteminin Yaponiyanın təsiri altında olmasına baxmayaraq, bu iki ölkə
arasında mühüm fərqlər var idi. Kim və Lee (2008, s. 9) qeyd edirdilər ki, hakvon (haukon)
sahibləri hökumətdən icazə almalıdırlar. Bu müəssisələrdə çalışan müəllimlərə dair
müəyyən akademik tələblər müəyyən edilməli və onların müəssisələri təhlükəsizlik
standartlarına cavab verməlidirlər. Qanunda həmçinin tələb olunur ki, xidmət haqqı yerli
təhsil orqanları tərəfindən müəyyən edilmiş limitdən aşağı olmalıdır. Kim və Lee qeyd
etmişlər (s. 9) ki:
Güclü qanunun olması Yaponiyada jukuya qarşı qeyri-müdaxiləçilik yanaşmaları ilə
kəskin ziddiyət təşkil edir. Yapon hökuməti jukulara digər kiçik bizneslər kimi yanaşır
və onların fəaliyyətini tənzimləmir. Repetitor təhsilinin müxtəlif formalarına malik
olan və təhsil tələblərinə cavab verən jukularla müqayisədə hakvon nisbətən dar
formadır və məktəbə daha çox bənzəyir.
Bu fikirlər Dierkes (2008) və Mori (2008) kimi müəlliflər tərəfindən də səsləndirilmişdir.
TPBİ forumunda təqdim edilən digər nümunələr aşağıdakılardan ibarətdir:
• Avstriyada repetitor dərsləri daha çox təkbətək «ev biznesi» formasında keçilir ki,
burada dərs keçənlər universitet tələbələri, təqaüdçülər və fəaliyyətdə olan
müəllimlərdir. Dövlət qulluqçuları üçün müəyyən edilmiş qanunlarda müəllimlərin
məktəbdəki şagirdlərinə repetitor dərsi verməsi qadağan olunur (Gruber, 2007, s. 3;
bax, həmçinin Gruber 2008).
•
Hindistanda repetitor təhsilinin tənzimlənməsi üçün milli siyasət yoxdur, ancaq bəzi
ştatların öz qanunları var (Sujatha, 2007, s. 29-30) ki, bunların əksəriyyətində
müəllimlərin məktəbdəki şagirdlərinə repetitor dərsi verməsi qadağan olunur. Bəzi
ştatlarda məktəb rəhbərliyinin razılığı ilə maddi vəziyyəti ağır olan müəllimlərin
məktəbdəki şagirdlərinə məhdud səviyyədə repetitor dərsləri keçmələrinə icazə verilir.
Sujatha qeyd edirdi (s. 29) ki, “hamı bilir ki, müəllimlər məhdudiyyətsiz repetitor
dərsləri verirlər”.
89
Təhsilin Planlaşdırılması üzrə Beynəlxalq İnstitut
www.iiep.unesco.org