Mark Bray - IIEP - Unesco

Diaqnoz
Eyni zamanda repetitor təhsili verən müəssisələr özəlləşdirmə, məktəblər arasında rəqabət
və məktəb sisteminin seqmentlərinin zəifləməsi kimi təhsil sahəsində rəqabəti və
məktəbdəki gərginliyi artıran faktorlardan faydalanırlar.
Ancaq bu sektorda xidmət keyfiyyəti tənqid mövzusu olmuşdur. 2009-cu ildə Fransa
televiziyasında yayımlanan sənədli filmdə (Bendall və Tourte, 2009) bir çox repetitorların
naşı olduqları qeyd edilir və bu müəllimləri işə götürən şirkətlərin iddiaları araşdırılırdı.
Melot (2007, s. 99) tərəfindən qeyd edildiyi kimi, sektorda daha çox qeyri-leqal işçilər
çalışdırılır və bazar “parçalanmış, dəyişkən və qeyri-şəffaf” xarakterə malikdir (s.119).
Çərçivə 5. Fransada repetitor təhsilinin maliyyə aspekti
Fransa Hökuməti repetitor şirkətlərinə ödənilən vəsatlərin 50%-nin gəlir vergisi
öhdəliyindən çıxılmasına icazə verir. Acadomia bu imkandan faydalanan şirkətlərdən
biridir. Şirkət repetitorlarla valideynlər arasında vasitəçi rolunu oynayır, valideynlər
repetitora xidmət haqqı ödəyir və vergidən azad edilmək istəyi ilə çıxış edir.
Valideynlər öz uşaqlarının qeydiyyata alınması üçün 75 Avro həcmində ilkin
qeydiyyat haqqı ödəməlidirlər ki, bu məbləğdən vergi çıxılmır. Daha sonra repetitor
dərslərinin hər saatı üçün onlar orta hesabla 32 Avro ödəyirlər. Bu məbləğdən 14 Avro
müəllimin payına düşür (bəzən daha az), 5 Avro işçi xərclərinə çıxılır və 13 Avro
Acadomia şirkətinə qalır. Valideynlər üçün 32 Avro məbləğdən 16 Avro vergiyə cəlb
olunur. Buna görə də repetitor dərsinin bir saatının ümumi qiyməti 16 Avro təşkil edir.
Repetitor 14 + 13 = 27Avro gəliri bəyan etməlidir, ancaq Acadomia şirkətinə ödənilən
13 Avronu «xərc» kimi çıxa bilər.
Mənbə: Cavet, 2006, s. 12.
Fransa, Koreya və Mavritaniyanın əsas siyasət fərqi ondan ibarətdir ki, vergi sistemi
valideynlərin repetitor xidmətlərinə pul qoymalarına imkan yaradır. Bunun sosial
bərabərsizliyə səbəb olması ilə əlaqədar bildirilən tənqidi fikirlərə qarşı Fransanın müvafiq
orqanlarının cavabı iki cür olmuşdur. Bunlardan birincisi odur ki, ev tapşırıqlarının yerinə
yetirilməsinə dövlət tərəfindən göstərilən pulsuz yardım inkişaf etdirilməlidir. 1980-ci
illərdən sonra yaranan bu dövlət sistemləri dörld ayrı nazirliyin rəhbərliyi altında fəaliyyət
göstərir (Təhsil, Məşğulluq, Səhiyyə və Sosial Təminat) və 2000 assosiasiyadan və dövlət və
ya yarıdövlət qurumlarından ibarətdir (Cavet, 2006, s. 4). İkincisi, hökumət bütün
sosial-iqtisadi qruplara yardım etmək məqsədilə məktəb şəbəkələrində repetitorluğun
inkişaf etdirilməsi üçün öz siyasətini bəyan etmişdir. Əvvəlcə bu təklif bəzi məktəblərdə
məcburi, digərlərində isə könüllü idi.
69
Təhsilin Planlaşdırılması üzrə Beynəlxalq İnstitut
www.iiep.unesco.org