Języki <strong>Obce</strong> W <strong>Szkole</strong> n r 3/2008 m a j/czerwiectrzy stałe elementy poszczególnych ekranów; tekst,grafikę i dźwięk (nagranie słowa, zwrotu w językuniemieckim) ilustrujące przedstawiony tekst i obraz.By zwiększyć atrakcyjność przekazu niektóreekrany wzbogacono o animowane elementy graficzne.W zakresie kompozycji zdecydowano sięw większości ekranów na regularne rozmieszczenieelementów graficznych i tekstu, co – szczególniew przypadku języków obcych – zwiększa percepcjęodbioru. Kolorystyka tła i tekstu oraz szablonpokazu nie powinny odwracać uwagi odbiorcy odtreści, w związku z tym wybrano kolory ciepłe, kojarzącesię z drewnem, rezygnując ze skomplikowanychanimacji dominujących i ograniczającychpercepcję przedstawianych treści.Projekt był prowadzony przeze mnie w formiewolontariatu i przyniósł wiele wymiernychkorzyści dla uczniów i szkoły. Szczególną satysfakcjęsprawia mi to, że uzyskałam na jego realizacjęBydgoski Grant Oświatowy. Założone cele zostaływ pełni osiągnięte, niektóre zadania wykonanoRys. 3. Jeden z ekranów prezentacji multimedialnejNiemiecki zawodowo.ponad plan (sporządzenie i oprawa dodatkowychplansz dydaktycznych w języku niemieckim).Uczniowie wykazali się dużą aktywnościąi sumiennością, pracując na kolejnych etapachprojektu. Ewaluacja dowiodła, że nabyli wielecennych umiejętności przydatnych w przyszłejpracy zawodowej i życiu osobistym.(styczeń 2008)Аleksandra Klimkiewicz 1SłupskPoliformatyczny model organizacji zajęćz języka rosyjskiegoDzisiejsza sytuacja związana z nauczaniemjęzyka rosyjskiego polskich studentów filologówcharakteryzuje się poszukiwaniem nowych treścii formalnego wypełnienia całego procesu nauczaniajęzyka rosyjskiego oraz zdobywaniem wiedzyjęzykowej i kulturowej niezbędnej do wykonywaniazawodu.Jeden z ważniejszych momentów modernizacjiprocesu nauczania na filologiach rosyjskich w Polscejest związany z wykorzystaniem technologii informacyjnej(komputera i Internetu) w dydaktyce.Proces ten, choć niegwałtowny, znajduje równieżodzwierciedlenie w organizacyjnych i prawnychdziałaniach polskiego rządu. W 2005 roku MinisterstwoOświaty i Sportu opracowało i przyjęłokilka bardzo ważnych dokumentów, między innymiStrategię rozwoju edukacji na lata 2007-2013,w której wskazano na obowiązek wykorzystaniatechnologii informacyjnej w systemie kształceniana poziomie wyższym.Włączenie technologii informacyjnej do procesunauczania języków obcych, według metodykówi nauczycieli praktyków (Rusiecki 1999,Szypielewicz 2000, Wolski 2001, Gajek 2002,Klimkiewicz 2004, Pado 2006 i in.), pomagaw doskonaleniu całego procesu nauczania i możebyć wykorzystywane na wszystkich etapach jegoorganizacji jako instrument pracy, źródło wiedzyi element pozwalający kształtować umiejętnościjęzykowe, narzędzie do prezentacji materiałów1Autorka jest lektorką języka rosyjskiego w Akademii Pomorskiej w Słupsku.120
n r 3/2008 m a j/czerwiec Języki <strong>Obce</strong> W <strong>Szkole</strong>audiowizulanych, urządzenie treningowe, konsultant,a także instrument pomagający sprawdzaći monitorować postępy w nauce.Wykorzystanie technologii informacyjnejw nauczaniu języka obcego nie jest jednoznacznez odrzuceniem tradycyjnych zasad i metodnauczania. Dynamika rozwoju teorii i metodykispowodowała pojawienie się poliformatycznegomodelu nauczania (Mitrofanowa 2004:24),w którym nowe technologie informacyjne bezwiększych przeszkód włącza się do tradycyjnegoprocesu nauczania. O efektywności poliformatycznegomodelu nauczania języka może świadczyćdoświadczenie autorki w wykorzystaniu takiejformy organizacji zajęć w ramach przedmiotuPraktyczna nauka języka rosyjskiego w AkademiiPomorskiej w Słupsku.Praktyczna nauka języka rosyjskiego na filologiirosyjskiej jest przedmiotem wiodącym, o czymświadczy nie tylko liczba godzin przeznaczonaw planach zajęć, ale przede wszystkim krąg zadańrealizowanych w ramach tego przedmiotu.Jak wynika z nazwy, ma on na celu nauczeniestudenta filologa posługiwania się językiem rosyjskim(w ideale we wszystkich sferach jego funkcjonowania),przekazanie wiedzy o jednostkachjęzykowych, utrwalenie ich oraz rozszerzenie lingwistycznychhoryzontów studentów. Przedmiotpowinien sprostać zadaniu formowania nawykówjęzykowych, to znaczy ukształtować kompetencjękomunikacyjną, co – jak wiadomo – oznaczazdolność i gotowość do podjęcia obcojęzycznegomiędzyludzkiego i międzykulturowego dialoguz nosicielami języka obcego.Poliformatyczny model organizacji zajęć, jakprzedstawię w dalszej części artykułu, w znacznymstopniu pomaga osiągnąć te cele. Należy podkreślić,że wykorzystywany przez nas w procesie nauczaniajęzyka rosyjskiego model poliformatycznyopiera się na dwóch bardzo ważnych zasadachlingwodydaktyki: komunikacyjność w nauczaniujęzyka obcego i uwzględnienie w procesie nauczaniajęzyka ojczystego (Mitrofanowa, Kostomarow1990:76).Krótko zatrzymajmy się na ostatnim z nich,gdyż pokrewieństwo języków polskiego i rosyjskiegojest czynnikiem pozytywnie determinującymcały proces uczenia się języka rosyjskiego przezPolaków. W planie metodycznym zjawisko pokrewieństwaobu języków otrzymało już odpowiedniąpozytywną interpretację, było metodycznieopracowywane i zgłębiane w pracach rosyjskichuczonych (Kaszkurewicz 1995) i polskich metodyków(Grabska 1996, Pado 2006 i in.).L. Kaszkurewicz przekonuje, że „nauczanie językapokrewnego i przeprowadzone badania leksykijęzyka polskiego i rosyjskiego wskazują, że jednatrzecia leksyki wykazuje podobieństwo i ułatwia rozumienie”(Kaszkurewicz, 1995:61). Z kolei М. Grabskazauważa, że „panujące w polskiej metodycei praktyce nauczania języka rosyjskiego podejściekontrastowe jest ukierunkowane przede wszystkimna podkreślenie różnic między dwoma systemamijęzykowymi, co w efekcie doprowadza do zaniżeniaprogu interlingwalnego pojmowania języka przezuczących się” (Grabska 1996:64). Autorka wielupodręczników do nauki języka rosyjskiego A. Padopodkreśla, że „uwzględnienie pokrewieństwa językapolskiego i rosyjskiego w systemie organizacji materiałujęzykowego dla zajęć praktycznych pozwalam.in. na wprowadzanie urozmaiconych tekstów dosłuchania od pierwszych zajęć, zanim jeszcze uczącysię poznają alfabet” (Pado, 2006:4).W poliformatycznym modelu nauczania świadomeukierunkowanie pozytywnego wpływu językaojczystego na psycholingwistyczne aspektyrozumienia i uczenia się języka rosyjskiego pozwalająna wykorzystanie już na początkowychetapach nauczania autentycznych materiałówjęzykowych, a nie adaptowanych tekstów z podręcznikówdla obcokrajowców. Praca z autentycznymmateriałem językowym (tekstem, materiałemaudiowizualnym) opiera się na ukierunkowanymkomentarzu nauczyciela lub informacjach zdobytychprzez samego uczącego się z literatury lubźródeł internetowych. Orócz tego pokrewieństwojęzyków polskiego i rosyjskiego wpływa równieżna wybór reproduktywnych form nauczania jakopriorytetowych, szczególnie na etapie początkowym.Reproduktywne formy nauczania Polakówjęzyka rosyjskiego z jednej strony powodują działaniemechanizmów pozytywnego transferu – rozpoznawaniajednostek języka obcego za pomocąjęzyka ojczystego (jest to mechanizm transpozycjimiędzyjęzykowej), z drugiej strony są profilaktykądla silnie przejawiającej się na tym etapie interfe-121