Języki <strong>Obce</strong> W <strong>Szkole</strong> n r 3/2008 m a j/czerwiecsłownictwa nie wpływa w decydujący sposób najego zapamiętanie.W interpretacji danych otrzymanych z posttestuznaczącą rolę odgrywała analiza błędówpopełnianych przez badanych, w których możnabyło zauważyć pewne regularności. W każdymz sześciu eksperymentów innowacyjnych częstopojawiały się błędy tego samego typu. Na szczególnąuwagę zasługują błędy wynikające z interferencjijęzyka ojczystego badanych. Polacy uczącysię języka włoskiego bardzo często mają problemz rodzajem gramatycznym rzeczowników włoskich,który czasami różni się od rodzaju polskiego. Chociażnieodpowiedni rodzaj nie stanowi blokadykomunikacji, to jeśli mówimy o poprawnościjęzykowej, trzeba na to uwrażliwiać studentówzwłaszcza kierunków filologicznych.Często zdarzało się, że uczestnicy eksperymentuzapamiętywali tylko część danego wyrazu, zazwyczajpierwszą sylabę. Był to dowód, iż wyraznie został całkowicie utrwalony. Podjęłam próbęrefleksji nad przyczynami takiego stanu rzeczy.Wnioski z przeprowadzonychbadań empirycznychNa utrwalenie słownictwa w znaczny sposóbwpływają dwa czynniki:■■ stopień trudności wyrazu pod względem wymowy,morfologii, ortografii itp.,■■ umiejętność powiązania danego słowa lubwyrażenia ze słownictwem już istniejącymw pamięci długotrwałej.Oba czynniki są nierozerwalnie ze sobą związane,ponieważ stopień trudności danego słowa jestściśle uzależniony od tego, czy potrafimy go skojarzyćz tym, co już znamy. Stopień trudności memoryzacjidanego wyrazu wyraźnie się zmniejsza, jeślijest możliwe jego połączenie z tym, co już zostałouprzednio przyswojone. Tym samym, wpływa topozytywnie na skuteczność nauczania leksyki.Nie tylko technika wpływa jednak na skutecznośćnauczania leksyki obcojęzycznej. Jeśli wprowadzenienowego słowa do istniejącego już w naszym umyśleleksykonu jest niemożliwe, zastosowana technikaraczej nie przyczyni się do retencji wyrazu.W celu podniesienia skuteczności utrwaleniasłownictwa obcojęzycznego należy zwracać uczącymsię uwagę, aby zawsze szukali połączeń międzynowym wyrazem a posiadanym już leksykalnymzasobem. Oprócz logicznych powiązań, wspólnychdla większości uczestników procesu glottodydaktycznego,warto pokusić się o indywidualne asocjacje.Im asocjacje będą bardziej niekonwencjonalne,absurdalne i szokujące, tym trwalszy śladpozostawią w pamięci długotrwałej.BibligrafiaKomorowska M. (2001), Metodyka nauczania jezyków obcych,Warszawa: Fraszka Edukacyjna.(grudzień 2007)Konstancja Kuligowska 1PoznańSposoby oceniania kreatywnych prac pisemnychuczniów na lekcjach języka obcegoCzym jest kreatywne pisanie?Kreatywne pisanie jest niedocenianą formąwypowiedzi pisemnej ucznia na lekcjach językaobcego, należą do niej np. wierszyki, wypracowania,opowiadania i komiksy. Głównym celemkreatywnego pisania jest odejście od reprodukcjitekstów i przejście do produkcji własnych wypo-1Autorka jest doktorantką w Zakładzie Nauczania Języka Niemieckiego Instytutu Filologii Germańskiej Uniwersytetu im. A. Mickiewiczaw Poznaniu.56
n r 3/2008 m a j/czerwiec Języki <strong>Obce</strong> W <strong>Szkole</strong>wiedzi. Z zadaniem tym, mimo obaw, radzą sobienawet uczniowie na niskim poziomie zaawansowaniajęzykowego, a bodźce do tego typu twórczości,np. teksty, obrazki, filmy i utwory muzyczne, sąciekawe i motywują uczniów do działania. L. vonWerder (1996:25) wyróżnił trzy rodzaje kreatywnegopisania:■■ odwzorowywanie tekstów literackich,■■ zabawa językiem obcym,■■ i poznawanie samego siebie.Zaletą kreatywnego pisania na lekcjach językaobcego jest twórcza praca ucznia nad językiemobcym polegająca na poszukiwaniu słownictwai konstrukcji gramatycznych do wyrażenia zamierzonychtreści. Praca ta jest związana z odbywającymsię równocześnie i automatycznie ważnymprocesem, a mianowicie z rozwijaniem wyczuciajęzykowego. Uczeń, wypowiadając się na wymyślonelub osobiste tematy, kieruje się chęcią powiadomieniainnych o tym, co w danej chwili jestdla niego ważne. Jego wypowiedź może nawetprzybrać formę zwierzenia się z jakiegoś przeżycia.W tym wypadku wartość przekazywanychtreści jest dla ucznia szczególnie istotna i dlategostara się on znaleźć jak najlepsze środki wyrazu.Można więc stwierdzić, że praktykowaniekreatywnego pisania na lekcjach języka obcegojest w dużym stopniu czynnikiem mobilizującymucznia do samodzielnego rozwijania umiejętnościposługiwania się językiem obcym.Niestety, mimo powyższych zalet wielu nauczycielirezygnuje z ćwiczeń w kreatywnym pisaniu,tłumacząc się przede wszystkim trudnościamizwiązanymi z oceną takich prac pisemnych.Czy w ogóle należy oceniaćkreatywne pisanie?Niektórzy pedagodzy postulują, aby kreatywnegopisania, jak również metod gromadzeniasłownictwa lub szukania inspiracji, takichjak brainstorming, clustering i mapy umysłuw ogóle nie poddawać ocenianiu. Opierająsię oni na twierdzeniach B. Kasta (1999:180),według którego ocenianie przeszkadza uczniowiw pełni zaangażować się w kreatywne pisanie,a to jest warunkiem powodzenia tego ćwiczenia.Niektórzy pedagodzy są zdania, że ocenianiekreatywnego pisania należy stosować dopieropo nabraniu przez ucznia wprawy w pisaniu.K. Spinner (1993:23) poddaje powyższe poglądyw wątpliwość, twierdząc, że jeżeli nauczycielowiplastyki zezwala się na ocenianie narysowanychprzez uczniów obrazków, to nauczycielowijęzyka obcego powinno się przyznać prawodo oceniania kreatywnych tekstów ucznia.Co więcej, K. Spinner jest przekonany, że tylkoprzez ocenianie nada się kreatywnemu pisaniuodpowiednie znaczenie na lekcjach języka obcego,tym bardziej że w szkole obserwuje sięobecnie, że za wartościowe i przydatne uznajesię najczęściej to, co podlega ocenie, natomiastzajęcia nieoceniane rozpatruje się w kategoriachstraty czasu. Zwolennicy oceniania kreatywnejtwórczości uczniów postulują, że bez względuna ich doświadczenie nie należy rezygnowaćz oceny prac. Uczniowie chcą się dowiedzieć,jaka jest wartość napisanych przez nich tekstów,tłumaczą, że to wpływa na nich mobilizująco.Wielu uczniów postrzega zadanie pisemne jakosprawdzenie zdobytych umiejętności i oczekuje,aby ich prace zostały poddane ocenie. Wychodzącz założenia, że kreatywne pisanie należywłączyć do codzienności szkolnej, nabieraznaczenia pytanie, w jaki sposób oceniać praceuczniów. Większych trudności nie sprawia ocenianiepracy pisemnej pod kątem gramatycznym,ortograficznym, stylistycznym i spełnieniawarunku danego gatunku literackiego, gdyżodbywa się ono wedle wcześniej ustalonej skalipunktowej. Problemem jednak staje się odpowiedźna pytanie, w jaki sposób oceniać treśćkreatywnego tekstu.Kilka sposobów ocenianiakreatywnej pracy uczniówGłównym celem oceniania kreatywnego pisaniajest zachęcanie ucznia do pisania w językuobcym. Aby to osiągnąć, należy szczególny naciskkłaść na to, co uczeń już potrafi, a nie na to,czego jeszcze sobie nie przyswoił.W literaturze przedmiotu wyszczególnia siękilka sposobów oceniania kreatywnego pisania.Najczęściej spotykanym w szkołach sposobemoceniania jest ocenianie sprawdzające. F.-J. Payr-57