12TH JULY 2002 - ConstitutionNet

tu ni ka-notice kwa Rais kwa ofisi yake kusema siku fulani nita kua na safari kama ni ya kibinafsi au ya kiserikali hiyo itoshe na
iwe ni-acknowledgement. Hiyo ndio itarahisika, kama ni jambo inaonekana inafaa kuingia kwa Katiba. Lakini written notice in
advance naona ni jambo ndio pengine inatatiza kazi ya Serikali saa ingine na tuna sumbua Rais sijui barua ngapi anapata kutoka
Ministers, Assistant Ministers kile week, mpaka asome mpaka a barua iandikwe na aweke sahihi. Nafikiri Rais wetu ako na
kazi kubwa kuliko ku-approve mambo kama haya. Na kwa upande wa appointment wa Ministers au Public Officers, Civil
Servants, vile ningeonelea kwa vile hua tukifanya kazi katika Serikali yetu watu ambao ni Civil Servants unajua kuna ma Civil
Servants hapa wengie lakini tume kua tuki tatizika na ma Civil Servants ambao loyalty yao ni ya upande mwengine. Hawafwati
matakwa ya Serikali ilioko. Na ndio na sema inatubidi ma Civil Servants mpaka kadre fulani iwe ni kama Political
appointments, ana kua appointed na Serikali hiyo ya wakati huo na Serikali hiyo ikitoka watoke na hawa. Hiyo ndio inafanyika
upande za America ndio tukiwa na Permanent Secretary tunajua Permanent Secretary itafanya kazi ya Serikali hii. Tukiwa na
Deputy Secretary, tukiwa na Directors tukiwa na Deputy Directors tunajua hii loyalty yake kwa Serikali yetu ndio inaenda
sawasawa. Sio unasema mpaka label ya Deputy Heads of Departments yanatakiwa wawe akiwa appointed wakati President
ana shika ushukani wanakua appointed na mwisho wa hiyo term kazi yao inakwisha. Na kama Serikali hiyo ikiwa elected tena
pengine wata appoint hawa au wata appoint wengine. Inafanyika area zingine na inakua nzuri, hapa kwetu pengine inahitajika
vile vile, sana sana kama tukiwa na hii mambo ya ukabila, ambao kazi ya Serikali pengine inakwamwishwa na tatu ambao wako
na agenda ingine. So ningeonelea tuwe na technical people mpaka below Deputy Heads of Departments lakini Heads of
Department there Deputies, Deputy Secretaries, Permanent Secretaries Directors wawe wanakua appointed wakati Serikali
ikinigia hiyo Serikali ikitoka itoke na watu wake. Serikali mpya i-appoint watu wasimamie mambo ya Serikali, mambo mpaka
upande ya chini no problem kwa sababu kutoka chini ya Deputy Heads iko Sub-Heads wengi wengi ambao wanakua ni
technical people mpaka upande za chini mpaka kwa District hiyo wataendelea kawaida. lakini huko huko juu vile na onelea
kama tutakua tukiendelae vizuri tena kuharakisha mambo ya kimaendeleo mpaka wafanyikazi wa Serikali washikane kabisa
kabisa na viongozi katika Serikali, isipokuwa hivyo unakuta mambo inaharibika. Mtu anapewa cheo lakini loyalty yake ni mahali
kwingine, na ndio na sema wafanyiwe hiyo halafu ndio nafikiri tunaweza tukafanya progress mzuri. Jambo lingine ambao
nimeikuta katika section ishirini na saba upande ya hii nafikiri ili kua ina husu mtu moja hii prerogative of mercy katika mambo
ya elections, election offence. Nafikiri kulikua kuna Mzee ame hukumiwa kortini siku ingine aka aambiwa huwezi kusimama
kwa sababu umefanya Election Offence kwa sababu kama Election Offence ikifanyika mwenye ame fanya hiyo hana ruhusa
husimama mpaka pengine nyakati zingine kutegemea na ile kortini amesema. lakini hiyo section ili kua introduced sub-section ili
kua introduced in 1975 nafikiri wale ambao wazee kidogo watakumbuka. Ilikua ikatumiwa na President kumwachisha jamaa
mwingine apate nafasi asimame tena, kwa sababu alikua amefungiwa inje. Ikaingia kwa Katiba na ikawani jambo ya mtu moja
tu binafsi, nafikiri Katiba yetu haitakiwi iweikiongea maneno ya kibinafsi ni sheria ya nchi na jambo kama hili vile nimeona inafaa
kuondolewa. Kwa upande ya Parliament ni machache tu nitagusia kuna mengi ambaye yange husu Parliament. Kwanza ni
mambo ya nomination. Nomination vile iliingia katika Katiba yetu mambo ya kwanza ilikuwa ni kwa Serikali kupatia
nomination watu ambao hawako pata representation katika mambo ya uchaguzi. Ilikua ni ya balancing kwa Serikali lakini
ikafika wakati imekua ni mambo ya kisiasa tu mpaka sasa inagawanywa kama kuna twelve seats yanakua nominated inasema
sasa inagawa proportionally kutegemea na ile seats kama ni ya Kanu ni ngapi kama ni ya Dp ni ngapi, imekosa maana. Vile
122