You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Namaz İbadetinin Tarihsel Süreci<br />
147<br />
C. İslam Öncesi Hicaz-Arap Toplumunda Namaz<br />
İbadeti<br />
İslam’ın doğuşu sırasında putperestliğin yaygın halde olduğu<br />
Hicaz-Arap toplumunun önceki peygamberlerden gelenek<br />
yoluyla intikal eden ibadet formlarını, dua <strong>ve</strong> secdeyi<br />
bildikleri, ancak zamanla ibadeti özünden saptırarak putlar<br />
etrafında dönmek, onlara dokunmak <strong>ve</strong> putlar namına kurban<br />
kesmeye dönüştürdükleri anlaşılmaktadır. 23 Bununla birlikte<br />
Hz. İbrahim’den intikal eden tevhid dininin <strong>ve</strong> Allah inancının<br />
etkilerinin, şekil <strong>ve</strong> mahiyet değiştirerek de olsa devam ettiği<br />
bilinmektedir. Nitekim Ebû Zer el-Gıfârî <strong>ve</strong> Zeyd b. Amr b. Nüfeyl<br />
gibi Hanîf diye isimlendirilen kimselerin Kâbe’ye yönelerek<br />
namaz kıldıkları nakledilmektedir. 24<br />
Câhiliye Arapları arasında belirli bir namaz şeklinin bulunduğuna<br />
dair herhangi bir bilgi mevcut değildir. Enfâl sûresinin<br />
“Onların (müşrikler) salâtı ıslık çalmak <strong>ve</strong> alkışlamaktan ibarettir”<br />
meâlindeki 35. ayetinde geçen 25 salât kelimesi, daha çok<br />
müşriklerin Müslümanların Kâbe’deki ibadetlerine karşı ibadet<br />
görüntüsü <strong>ve</strong>rdikleri bir engelleme hareketi olarak yorumlanmıştır.<br />
26 Bununla birlikte kaynaklarda Kureyş kabilesinin ıslık<br />
çalıp el çırparak Kâbe’yi tavaf etme şeklinde bir ibadetleri olduğundan<br />
bahseden rivayetler ağırlıktadır. 27<br />
Namaz ibadetinin en önemli rüknü olan secde, İslam’dan<br />
önceki Araplar tarafından bilinmekteydi. Nitekim Cahiliye şii-<br />
23 Soysaldı, s. 33; Osman Memiş, Namaz Vakitleri <strong>ve</strong> Namazların Cem’i<br />
(Birleştirilmesi) (yüksek lisans tezi, 2005) Uludağ Üni<strong>ve</strong>rsitesi Sosyal<br />
Bilimler Enstitüsü, s. 21.<br />
24 Müslim, Fezâilü’s-Sahâbe, 132; Cevâd Ali, el-Mufassal fî Târîhi’l-Arab<br />
Kable’l-İslâm, Bağdat 1993, VI, 473-475.<br />
25 el-Enfâl, 8/35.<br />
26 Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’an Dili (sad. İsmail<br />
Karaçam v.dğr.), İstanbul ts., Feza Gazetecilik, IV, 228.<br />
27 Cevad Ali, Câhiliye’den İslam’a İbadet Tarihi (çev. Muammer Bayraktutar),<br />
Ankara 2015, s. 21.
Change language