cami_ve_namazla_dirilis

30
CAMİ VE NAMAZLA DIRILIŞ
Ezan’ın Anlamı Bağlamında Namazla İlişkisi
Ezanlar, bir şehrin zikri gibidir. Bir şeyi hatırlamak, anmak
manasına gelen zikir, dinî literatürde “Allah’ı anmak ve unutmamak
suretiyle gafletten ve nisyandan kurtuluş” demektir. Bu
da “unutulanı hatırlamak, hatırda olanı ise muhafaza etmek”
şeklinde olur. 27 İşte bu sebeple ezanlar, bir şehrin Allah’ı anmasının
ve hatırlamasının en güzel şeklidir.
Ezan, bir şehre ve şehrin insanlarına Allah’ı hatırlatır. Allah’ın
emirlerini muhafaza etmeyi tembih eder. İnsanları uyarır,
uyandırır ve arındırır. Bütün şehre kimseyi ayırt etmeden sesten
rahmet tülü örter. Özgürlük ve diriliş muştusu üfler kulaklara,
âb-ı hayat sunar yüreklere, öz suyu döker yanık gönüllere.
Ezan, başlı başına bir zikirdir; tekbirler, şahadetler, tehliller ile
bütün dinleyenlere zikir demetleri sunar.
Ezan, gecenin gafletinden insanları uyandırır, sabahın aydınlığını
müjdeler. Kuşların cıvıltılarını duyurur, tabiatın uyanışına
eşlik eder. Gün içinde hayatın hengâmesinde kaybolmuş
insanları, ruhlarının bir ucundan yakalayarak silkeler. Gaflet
ve nisyan uykusundakileri diriltir. Namaza, camiye, huzura,
huzurda durmaya ve kurtuluşa çağırır. Kur’an, ezan ile namaz
ilişkisindeki bu durumu şöyle ifade etmektedir: “Ey iman edenler!
Cuma günü namaza çağırıldığı (ezan okunduğu) zaman,
hemen Allah’ı anmaya koşun ve alışverişi bırakın. Eğer bilmiş
olsanız, elbette bu, sizin için daha hayırlıdır.” 28
Binâenaleyh Kur’an-ı Kerim’de Yüce Rabbimiz ezanı “namaza
çağrı” olarak tavsif etmektedir. Onun çağırdığı değerleri
dikkate alamayanları ve özellikle onu “alay konusu” yapanları
ise, “akıllarını kullanmayan kimseler” olarak nitelemektedir. 29
Çünkü ezan, insanı namaz özelinde kurtuluşa çağıran ve bunun
yolunu en veciz şekilde gösteren bir reçetedir. Ezan, namaz
27 bk. Öngören, Reşat, “Zikir”, DİA, XLVII, 409.
28 Cuma, 62/9.
29 Mâide, 5/58.