cami_ve_namazla_dirilis

168
CAMİ VE NAMAZLA DIRILIŞ
ları mümkün ve caizdir. Bunun meşru olduğunu üç esastan
birine dayandırmak mümkündür:
1. Farklı mezheblerde bulunan Müslümanların birbirine
imam ve cemâat olmalarını caiz görme esası: Hanefî ve Şâfiîlere
göre bu caiz değildir; imam cemâatin mezhebine uygun hareket
etse bile kendisi o mezhepten olmadıkça namaz mekruh olur.
Ancak bu görüşün sağlam ve Müslümanlar için bağlayıcı bir
delili yoktur. İctihad asırlarından sonra gelen bazı fıkıhçıların
ileri sürdükleri bu görüş haklı tenkitlerle çürütülmüştür. 4 Buna
karşı Mâlikî ve Hanbelî mezheblerinin görüşü “farklı mezheblere
bağlı Müslümanların, birbiri arkasında namaz kılmalarının
caiz olduğu ve bu takdirde imamın mezhebine göre sahih olan
namazın, cemâat için de sahih olduğu” şeklindedir. İslâm’ın
rûhuna, cemâat felsefesine, ilk ve örnek asırların uygulamasına
uygun bulunan bu görüş tercih edilmeli ve Şâfiîler ile Hanefîler
de bu esasa göre birbirine imam-cemaat olmalı, imamın
mezhebine göre tek cemâat ile tek şekilde mezkûr namazları
kılmalıdırlar.
2. Ülü’l-emr’in tercihinin ihtilâfı ortadan kaldırması esası:
Mezhebler arasında ihtilâflı bulunan konularda ülü’l-emr bir
içtihadı tercih ederek ümmetin bununla amel etmelerini emrederse
bütün Müslümanlar buna uyarlar ve bu konularda hepsi
tek mezhebe bağlı imiş gibi hareket ederler. 5 Bu gibi konularda
dîn âlimleri ülü’l-emrdir. Bunlar bir araya gelip söz konusu
edilen husûslarda tek uygulamayı tercih ve ilân ederlerse (bunu
Diyanet İşleri Başkanlığı da sağlayabilir) ihtilâf ortadan kalkar
ve cemaatle ibâdette birlik avdet eder.
3. Cemaatle namazın maksadından hareket ile mümkün
olan fedakârlığı yapma esası: Yazının giriş kısmında cemâatin
4 Bkz. Hayreddin Karaman, Dört Risâle, İst. 1971, s. 124-130 (Yeni baskı,
İz Yay., 2000).
5 Mecelle, Mazbata ve mad. 1801.