medical and biological sciences - Collegium Medicum - Uniwersytet ...

Zastosowanie farmakologicznych i niefarmakologicznych metod łagodzenia bólu porodowego
szenia jej dawki [16]. Inni donoszą o skróceniu czasu
trwania porodu po zastosowaniu ZOP-u, braku zaburzeń
u dziecka w ocenie KTG i punktacji Apgar po
urodzeniu [17].
W ostatnich latach zmienia się technikę podawania
ZOP-u tak, aby zmniejszyć uboczne skutki znieczulenia.
Jednym z nich jest wstrzymanie znieczulenia
w późnym okresie porodu w celu wzmocnienia zdolności
parcia przez kobietę i zmniejszenia częstości porodów
zabiegowych. Wyniki metaanalizy przeprowadzonej
przez Bibliotekę Cochrane wskazują, że brak jest
na to wystarczających dowodów [18]. Również badania
Liebermanna i O’Donogneca wykazały, że wprowadzone
zmiany nie wywołały oczekiwanego efektu
lub nie ma wystarczających dowodów, iż go wywołały
[11].
W związku z tym, że w naszym badaniu nie rozgraniczono
skutków stosowania środków przeciwbólowych
na zastosowanie petydyny i ZOP-u, nie można
dokonać zróżnicowania oceny położnych w zależności
od konkretnego środka.
Z przeprowadzonych badań wynika, że 38% położnych
wskazuje zaburzenia oddychania u noworodka
i 23,8% zaburzenia ASP w czasie porodu jako konsekwencje
stosowania analgezji i anestezji w czasie porodu.
Dostrzegają one również związek między stosowaniem
środków farmakologicznych a przedłużaniem
się II okresu porodu (42,9 %) i koniecznością zastosowania
oksytocyny (52,4 %). Z ich obserwacji (85,7 %)
wynika też, że szybciej postępuje rozwieranie się szyjki
macicy, przez co skraca się I okres porodu. Podobne
wyniki przedstawia Klimek w swoim badaniu [10].
Możliwe, że wydłużenie I okresu porodu w opinii
innych polskich klinicystów (Bręborowicz, Mączka,
Rogoszewski) związane jest z brakiem stymulacji
porodu oksytocyną, która występowała w przypadku
badania Klimka i badania w szpitalu. Można wnioskować,
że dopiero połączenie zastosowania środka przeciwbólowego
i stymulacji oksytocyną powoduje skrócenie
I okresu porodu. Ponad 42 % położnych (co ma
potwierdzenie w statystyce dotyczącej porodów w
szpitalu) zauważa, że porody znieczulane częściej
kończą się w sposób zabiegowy. Na podobne zależności
wskazują inne doniesienia [2, 7, 8, 10]. Niestety już
tylko samo zastosowanie oksytocyny, jako środka
stymulującego skurcze macicy, i związana z tym konieczność
ciągłego monitorowania płodu, zwiększa
prawdopodobieństwo zakończenia porodu w sposób
zabiegowy [2].
153
Preferowanie przez położne jako znieczulenia
środków domięśniowych można tłumaczyć łatwością
dostępu do leku (sugestia położnej – aprobata lekarza),
przy jednoczesnych trudnościach w uzyskaniu znieczulenia
ZOP (wstępne badanie krwi u rodzącej, przetaczanie
kroplówek nawadniających, zamówienie anestezjologa).
Przeprowadzone badania wykazały również, że bez
względu na poziom wykształcenia, wszystkie kobiety
korzystały ze środków przeciwbólowych. Najlepiej
z bólem radziły sobie kobiety z wykształceniem zawodowym
(39,5% korzystało z analgezji), najgorzej kobiety
z wykształceniem pomaturalnym (odpowiednio
94,5%). Znacząca różnica występowała w częstotliwości
zastosowania ZOP-u. Częściej korzystały z niego
kobiety z wykształceniem średnim, pomaturalnym
i wyższym (od 9,3 do 16,7%) w stosunku do osób
z wykształceniem podstawowym i zawodowym (od
0,0 do 5,3 %). Można przypuszczać, że wiąże się to po
pierwsze z brakiem wiedzy u kobiet z niższym wykształceniem
o możliwości skorzystania z tego typu
znieczulenia, a także podyktowane jest obawą, że jest
to odpłatna, jak w większości szpitali w Polsce, procedura.
Wydaje się, że kobiety te bardziej wierzą we
własne siły i możliwości, bardziej ufając naturze
i instynktowi. Grupa kobiet z wykształceniem średnim
i wyżej jest grupą najczęściej korzystającą ze znieczulenia.
Niestety często zapomina się, że najprostsze metody
zmniejszania dolegliwości bólowych mogą okazać
się najskuteczniejsze i w pełni wystarczające. Zalety
niefarmakologicznych sposobów walki z bólem, w tym
w szczególności odprężającej roli wody i możliwości
poruszania się, wskazywane były wielokrotnie [19, 20,
21, 22, 23]. Znakomita większość położnych jest przekonana,
że zmiana pozycji (100%) i kąpiel (90,5%)
mogą bardzo skutecznie niwelować ból porodowy.
Niestety niewielki odsetek kobiet rzeczywiście mógł
korzystać z kąpieli w czasie porodu (3,8%). Zastosowanie
bardzo prostego, a skutecznego według położnych
sposobu zmniejszania bólu, jakim jest masaż
(42,9%), było bardzo rzadkie (6,1%). Należałoby przeanalizować
przyczyny wystąpienia takiej sytuacji.
Nie znalazły również zastosowania na sali porodowej
w badanym szpitalu inne alternatywne metody
łagodzenia bólu, o których skuteczności donoszą niektórzy
badacze. Wśród nich najczęściej wymienia się:
aromaterapię [11], akupunkturę [24, 25], muzykoterapię
[26], TENS [27, 28]. W metaanalizie Biblioteki
Cochrane znaleźć można potwierdzenie skuteczności