medical and biological sciences - Collegium Medicum - Uniwersytet ...
medical and biological sciences - Collegium Medicum - Uniwersytet ...
medical and biological sciences - Collegium Medicum - Uniwersytet ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Proces zapalny a zaburzenia hemostazy w przelewkłej obturacyjnej chorobie płuc<br />
egzogennym kofaktorem antytrombiny. Natomiast<br />
endogennym kofaktorem jest siarczan heparanu –<br />
proteoglikan, występujący na powierzchni komórek<br />
śródbłonkowych. Oprócz hamowania układu krzepnięcia<br />
antytrombina wykazuje też inne działanie, m.in.<br />
inaktywuje plazminę, kalikreinę, układ dopełniacza.<br />
Antytrombina posiada też właściwości przeciwzapalne.<br />
Stymuluje uwalnianie prostacykliny z komórek<br />
śródbłonka, przez co hamuje agregację płytek krwi<br />
i obniża uwalnianie czynników płytkowych, a także<br />
zmniejsza adhezję leukocytów do śródbłonka naczyń.<br />
Powoduje stabilizowanie błon komórkowych, przez<br />
co zmniejsza uwalnianie z lizosomów enzymów,<br />
a także wolnych rodników tlenowych i cytokin [8, 9].<br />
Badania Mariinova i wsp. u chorych z POChP wykazały<br />
spadek aktywności antytrombiny [10].<br />
TFPI niegdyś nazywany był antykonwertyną, inhibitorem<br />
zewnątrzpochodnej drogi krzepnięcia krwi<br />
(EPI – extrinsic pathway inhibitor), inhibitorem<br />
krzepnięcia krwi związanym z lipoproteinami (LACI<br />
– lipoproteid – associated coagulation inhibitor). Natomiast<br />
obecnie określany jest jako inhibitor zależnej<br />
od czynnika tkankowego drogi krzepnięcia krwi. TFPI<br />
jest syntetyzowany w wątrobie, megakariocytach<br />
i śródbłonku drobnych naczyń krwionośnych. Bardzo<br />
duże ilości tego białka są obecne w komórkach śródbłonka<br />
naczyń płucnych. Występuje on w organizmie<br />
w czterech pulach:<br />
– związany w glikozoaminoglikanami błon komórek<br />
śródbłonka naczyń (50-90%),<br />
– związany z lipoproteinami osoczowymi - LDL,<br />
HDL, VLDL (10-50%),<br />
– zgromadzony w płytkach krwi (ok.5 %) oraz występuje<br />
w krążeniu w postaci wolnej (ok. 5%).<br />
Wyróżnia się dwa typy inhibitorów: TFPI-1<br />
i TFPI-2, które mimo podobieństwa strukturalnego,<br />
wykazują wiele różnic dotyczących syntezy, występowania<br />
i mechanizmu działania. [6, 11].<br />
W strukturze TFPI-1 zlokalizowane są charakterystyczne<br />
dla inhibitorów proteaz serynowych trzy domeny<br />
typu Kunitza (K1, K2, K3). Udział inhibitora<br />
w hamowaniu krzepnięcia krwi polega na inaktywacji<br />
czynnika Xa i kompleksu TF/VII. Domena K2 łączy<br />
się wówczas z czynnikiem Xa; w wyniku tej reakcji<br />
czynnik Xa traci swą aktywność proteolityczną i amidolityczną.<br />
Kolejnym etapem jest przyłączenie czynnika<br />
VIIa do domeny K1 cząsteczki TFPI w obecności<br />
jonów wapnia. Kompleks TFPI/Xa łącząc się z kompleksem<br />
TF/VIIa doprowadza do zahamowania jego<br />
aktywności enzymatycznej. Rola trzeciej domeny –<br />
K3 nie jest do końca poznana, prawdopodobnie ma<br />
znaczenie w wiązaniu TFPI z lipoproteinami osocza<br />
i heparyną [6, 11].<br />
TFPI-2, podobnie jak TFPI-1, należy do rodziny<br />
inhibitorów proteaz serynowych. Zawiera domeny<br />
Kunitza, które wykazują budowę homologiczną<br />
w stosunku do odpowiednich domen cząsteczki<br />
TFPI-1. Hamuje aktywność kompleksu TF/VIIa, natomiast<br />
nie posiada zdolności inaktywacji czynnika<br />
Xa. Jest też silnym inhibitorem czynnika XIa, kalikreiny<br />
osoczowej, plazminy i trypsyny [6, 8, 11].<br />
Cella i wsp. stwierdzili u chorych z POChP podwyższone<br />
wartości TFPI sugerując, iż komórki śródbłonka<br />
są potencjalnie zdolne do produkcji inhibitorów<br />
krzepnięcia krwi [12, 13].<br />
Uszkodzenie śródbłonka naczyń krwionośnych<br />
ułatwia ucieczkę komórek i substancji biologicznie<br />
czynnych do przestrzeni pozanaczyniowej, a uszkodzenie<br />
pęcherzyków płucnych sprzyja gromadzeniu w<br />
ich wnętrzu wysięku z dużą zawartością czynników<br />
krzepnięcia i fibrynolizy [2]. Komórki śródbłonka<br />
naczyń, ze względu na wymienione powyżej układy<br />
inhibitorowe, chronią organizm człowieka przed powikłaniami<br />
zakrzepowo-zatorowymi. Uszkodzone<br />
komórki śródbłonka uczestniczą w procesie fibrynolizy<br />
poprzez uwalnianie do krwi powstałego w nich<br />
tkankowego aktywatora plazminogenu (t-PA).<br />
W warunkach pogotowia zakrzepowego t-PA może<br />
aktywować znajdujący się w zakrzepie plazminogen<br />
do plazminy i upłynniać fibrynę zakrzepu. Do uznanych<br />
hemostatycznych markerów pobudzenia lub<br />
uszkodzenia śródbłonka naczyń należą czynnik von<br />
Willebr<strong>and</strong>a (vWF) i tkankowy aktywator plazminogenu,<br />
oznaczane we krwi [14].<br />
Krasnowska i wsp. badali stan śródbłonka w PO-<br />
ChP, oznaczając liczbę komórek śródbłonka we krwi<br />
obwodowej oraz stężenie vWF i endoteliny. W grupie<br />
chorych stwierdzili znamiennie liczniejsze komórki<br />
śródbłonka krążące we krwi obwodowej w porównaniu<br />
z grupą kontrolną. Natomiast stężenie endoteliny<br />
i vWF było tylko nieco wyższe u chorych na POChP.<br />
Cytowani autorzy stwierdzili natomiast wybitnie dodatnią<br />
korelację między liczbą komórek śródbłonka<br />
a tymi czynnikami. Przeprowadzone badania zdaniem<br />
autorów wskazują na zasadniczą rolę śródbłonka<br />
naczyniowego w patomechanizmie POChP. Podobnie<br />
Ferroni i wsp. również stwierdzili wzrost stężenia<br />
vWF u chorych z POChP w porównaniu z grupą kontrolną,<br />
choć różnica ta nie osiągnęła znamienności<br />
[15, 16].<br />
71
Change language