medical and biological sciences - Collegium Medicum - Uniwersytet ...

76
towym, metody obrazowe (USG, TK, MR). Rozpoznanie
stawia się na podstawie badania cytologicznego
(z BAC) lub histopatologicznego (z badania śródoperacyjnego)
[5]. Najważniejszym celem diagnostyki na
każdym jej etapie jest odróżnienie nowotworu łagodnego
od złośliwego, co jest związane z wyborem metody
leczenia.
Leczenie potwierdzonych histopatologicznie nowotworów
gruczołów ślinowych jest operacyjne. W przypadku
ślinianki przyusznej może to być zewnątrztorebkowe
usunięcie, parotidektomia częściowa lub
całkowita. W guzach ślinianki podżuchwowej i podjęzykowej
wykonuje się usunięcie odpowiedniego gruczołu
wraz z guzem [6, 7].
MATERIAŁ I METODA
Badania przeprowadzono na materiale chorych leczonych
operacyjnie z powodu guza gruczołu ślinowego
w Klinice Otolaryngologii w Bydgoszczy w latach
1990-2003. Rozpoznanie określono na podstawie badania
podmiotowego i przedmiotowego, sialografii,
ultrasonografii, biopsji aspiracyjnej i badania histopatologicznego
śródoperacyjnego. Ostateczne rozpoznanie
ustalono poprzez badanie histopatologiczne preparatu
pooperacyjnego. Materiał obejmuje 311 chorych
hospitalizowanych w Klinice Otolaryngologii Akademii
Medycznej w Bydgoszczy z powodu nowotworów
gruczołów ślinowych. Wśród nich było 181 kobiet
(58,2%) i 130 mężczyzn (41,8%) (ryc. 1). Najmłodszy
pacjent miał 5 miesięcy, a najstarszy 90 lat (ryc. 2).
W tym czasie hospitalizowano w klinice 21337 chorych,
a więc odsetek chorych z nowotworami ślinianek
wyniósł niespełna 1,46%.
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
Ryc. 1. Liczba pacjentów z uwzględnieniem płci
Fig. 1. The number of patients and sex distribution
Andrzej Kopczyński
M
K
M+K
100
80
60
40
20
0
70
Ryc. 2. Liczba pacjentów w poszczególnych grupach wiekowych
Fig. 2. Age distribution
WYNIKI I ICH OMÓWIENIE
W okresie objętym badaniem wykonano łącznie
327 operacji guzów gruczołu ślinowego. W 321
(98,2%) z nich potwierdzono w ostatecznym badaniu
histopatologicznym istnienie zmiany o charakterze
nowotworowym. W jednym przypadku (0,3%) znaleziono
utkanie raka niskozróżnicowanego i guza Warthina.
Ostateczne wyniki badania histopatologicznego
przedstawiono w tabeli I.
W badanym materiale na podstawie pooperacyjnych
badań histopatologicznych rozpoznano nowotwór
niezłośliwy w 257 przypadkach (79,8%), a nowotwór
złośliwy w 65 (20,2%). W danych z piśmiennictwa
częstość występowania nowotworów złośliwych waha
się od 11,5% do 25% [2, 3, 8]. W grupie chorych
z nowotworami niezłośliwymi wyodrębniono następujące
guzy: gruczolak wielopostaciowy (tu mixtus)
w 178 przypadkach (55,3%), gruczolak limfatyczny
(adenolymphoma) w 58 (18%), gruczolak jednopostaciowy
(adenoma monomorphicum) w 18 (5,6%),
a z guzów nienabłonkowych – po jednym przypadku:
nerwiak osłonkowy (neurilemmoma), obłoniak (haemangiopericytoma)
oraz fibrohistiocytoma. Według
wszystkich autorów gruczolak wielopostaciowy jest
najczęściej występującym nowotworem ślinianek [1, 2,
3, 6, 7, 9].
W grupie 65 nowotworów złośliwych stwierdzono
najwięcej przypadków raka w gruczolaku wielopostaciowym
(tu mixtus malignum) – 16 (5%), raka płaskonabłonkowego
(ca planoepitheliale) – 10 (3,1%), raka
śluzowo-naskórkowego (ca mucoepidermale) – 10
(3,1%), 8 przypadków raka niezróżnicowanego (ca
indifferentiatum) (2,5%), 7 raka gruczołowotorbielowatego
(ca adenoides cysticum) (2,2%),
4 przypadki chłoniaka złośliwego (lymphoma malignum)
(1,2%), 4 raka gruczołowego (adenocarcinoma)
(1,2%).