medical and biological sciences - Collegium Medicum - Uniwersytet ...
medical and biological sciences - Collegium Medicum - Uniwersytet ...
medical and biological sciences - Collegium Medicum - Uniwersytet ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
184<br />
WSTĘP<br />
Transformacja ustrojowa przyniosła poważne nasilenie<br />
zjawisk patologii społecznej, takich jak alkoholizm,<br />
narkomania, przestępczość [1].<br />
We współczesnym świecie mówi się o ,,brutalizacji<br />
życia” [1, 2]. Niestety, przemoc stała się zjawiskiem<br />
charakterystycznym dla transformacji [1]. Źródeł<br />
przemocy wśród młodzieży należy dopatrywać się na<br />
płaszczyźnie aksjologicznych przemian. Młodociani<br />
często podważają dotychczasowy system wartości<br />
ponadczasowych [3].<br />
Niepokoją nie tyle rozmiary zjawiska przemocy, co<br />
obniżająca się granica wieku sprawców różnych czynów<br />
przestępczych. Przemoc i agresja stała się charakterystyczną<br />
formą reakcji człowieka na wszechogarniający<br />
go stres - życia i pracy [4].<br />
Zachowania agresywne młodzieży są swego rodzaju<br />
,,środkiem zaradczym” na podwyższone napięcie<br />
odczuwanego lęku oraz obronę własnego ,,Ja”. Stanowią<br />
mechanizm obronny przed skutkami przeżywanych<br />
frustracji [5].<br />
MATERIAŁ I METODA<br />
Metodyka badań oraz charakterystyka próby badawczej<br />
została szczegółowo omówiona w pierwszej<br />
części pracy. Z uwagi na to, iż zakres problematyki<br />
badań dotyczący zachowań zdrowotnych młodzieży<br />
gimnazjalnej był szeroki, wyniki badań podzielono<br />
i zaprezentowano w dwóch częściach pracy.<br />
W drugiej części pracy podjęto próbę analizy i oceny<br />
głównie zachowań ryzykownych dla zdrowia, takich<br />
jak m. in., palenie papierosów, spożywanie używek<br />
alkoholowych, wczesną inicjację seksualną, stosowanie<br />
przemocy, wybranych zachowań społecznych<br />
oraz poczucia ogólnej satysfakcji z życia.<br />
WYNIKI<br />
Dorastająca młodzież podejmuje wiele zachowań<br />
ryzykownych, jednym z nich jest stosowanie przemocy.<br />
Blisko ¾ uczniów przyznaje się do stosowania<br />
przemocy werbalnej (groźby, przezwiska, ośmieszanie),<br />
co trzecia badana osoba brała udział w przemocy<br />
fizycznej (bójki), natomiast niewerbalną przemoc (grożenie<br />
pięścią, pokazywanie nieprzyzwoitych gestów)<br />
stosowało 31% młodzieży. Co czwarty badany gimnazjalista<br />
twierdził, że nie uczestniczył w żadnym rodzaju<br />
przemocy. Chłopcy prawie trzykrotnie częściej brali<br />
Halina Zielińska-Więczkowska, Jolanta Dębińska<br />
udział w przemocy fizycznej i niewerbalnej (χ 2 =<br />
22,86410,df = 3, p=0,000). Wśród dziewcząt dominowała<br />
przemoc słowna (ryc. 1).<br />
90%<br />
75%<br />
60%<br />
45%<br />
30%<br />
15%<br />
0%<br />
90%<br />
75%<br />
60%<br />
45%<br />
30%<br />
15%<br />
0%<br />
21%<br />
21%<br />
59%<br />
59%<br />
16%<br />
16%<br />
38%<br />
38%<br />
Ryc. 1. Rodzaje przemocy rówieśniczej w zależności od płci<br />
Fig. 1. Kinds of peer violence in relation to gender<br />
Analiza uczestnictwa uczniów w sytuacjach ryzykownych<br />
dla zdrowia wykazała, że 67% gimnazjalistów<br />
przyznaje się do picia alkoholu, 41% uczniów -<br />
do palenia papierosów, co czwarta osoba zaznaczyła<br />
kontakty seksualne, a 12% miało już kontakt z narkotykami.<br />
Największym zagrożeniem jest alkohol.<br />
W poszczególnych klasach sięganie przez młodzież po<br />
używki alkoholowe przedstawia się następująco:<br />
w klasie I – 54%, w klasie II – 71 % i w klasie III –<br />
73%. Z klasy I taki sam procent uczniów (54%) pali<br />
papierosy, z II – 20%, a z klasy III – 43% ankietowanej<br />
młodzieży. W kontaktach seksualnych uczestniczyło<br />
50% uczniów z klasy I, 16% z klasy II i 15% z klasy<br />
III. Zażywanie substancji psychoaktywnych kształtuje<br />
się na podobnym poziomie we wszystkich oddziałach<br />
klasowych (I – 14%, II – 11%, III – 13%).<br />
Uczniowie, których ojcowie mają wykształcenie<br />
zawodowe lub podstawowe w większym stopniu sięgają<br />
po alkohol i z niewielką przewagą palą papierosy.<br />
Natomiast w przypadku wyższego bądź średniego<br />
wykształcenia ojca zauważa się u dzieci tendencję<br />
w kierunku podejmowania wczesnej inicjacji seksualnej<br />
oraz sięgania po narkotyki (ryc. 2).<br />
Na pytanie ,,Jak reagujesz na krzywdę wyrządzoną<br />
rówieśnikom?” – 58% respondentów deklarowało, iż<br />
staje wówczas w obronie osoby poszkodowanej, 30%stara<br />
się w takiej sytuacji wezwać pomoc, 14% udaje,<br />
że nie widzi, a 2% reaguje ucieczką.<br />
Analizując pytanie ,,Co robisz widząc osobę niewidomą<br />
przed przejściem dla pieszych?” wykazano zależność<br />
istotną statystycznie pomiędzy deklaracją<br />
pomocy a wykształceniem ojca (χ 2 =8,54557, df=3,<br />
58%<br />
58%<br />
73%<br />
73%<br />
dziewczęta (girls) chłopcy (boys)<br />
51%<br />
dziewczęta (girls) chłopcy (boys)<br />
51%<br />
fizyczna (physical) werbalna (verbal)<br />
niewerbalna fizyczna (physical) (nonverbal) w żadnym werbalna (none)<br />
(verbal)<br />
niewerbalna (nonverbal) w żadnym (none)<br />
9%<br />
9%
Change language