medical and biological sciences - Collegium Medicum - Uniwersytet ...

172
T h e a i m of this study was to determine the relationship
between the prevalence of respective gastrointestinal
symptoms and the prevalent clinical manifestation of atherosclerosis
of coronary or peripheral (leg’s) arteries and in
some vascular beds (diffuse type).
M e t h o d o l o g y . The investigation was conducted
using an independently prepared diagnostic questionnaire in
97 subjects hospitalised in the Clinic of Gastroenterology,
Vascular Diseases and Internal Medicine because of nongastroenterological
reasons. The patients were divided into
four groups regarding the cause of hospitalisation: acute
coronary syndromes, symptomatic peripheral artery disease
(PAD), diffuse atherosclerosis signs, with “non-vascular”
causes of hospitalisation (i.e. pneumonia).
R e s u l t s . Patients with coronary artery disease (CAD)
more frequently than the remaining patients reported heartburn
and abdominal pain which usually got better or stopped
after a bowel movement or passing gas. In all patients with
atherosclerosis the percentage of patients with hard lumps
was significantly greater than the percentage of subjects with
soft or watery stools. At the same time in patients hospital-
Julia Kęczkowska i in.
Summary
ised because of “non- vascular” causes such differences were
not found. There were not found significant differences in
prevalence of the remaining symptoms in all four distinguished
subgroups. However, in patients with CAD the
tendency toward more frequent gastrointestinal signs occurred
and in individuals with peripheral artery disease the
trend towards less frequent symptoms was observed. The
intensity of respective gastrointestinal symptoms limited or
restricted daily activity of ¼ of the subjects.
C o n c l u s i o n s . 1. Heartburn and functional abdominal
pain were more prevalent in patients with CAD, than in
the others. 2. The coexistence of diseases of alimentary tract
should be taken into consideration in every patient hospitalized
due to symptoms of atherosclerosis because of frequent
overlapping and mutual masking of the gastrointestinal and
atherosclerosis-related symptoms, as well as because of their
clinical importance as risk factors for severe gastrointestinal
complications of therapy. 3. The epidemiology, pathomechanism
and clinical importance of coexistence of circulatory
and alimentary tract diseases need further study.
Słowa kluczowe: objawy gastroenterologiczne, choroby układu sercowo- naczyniowego, epidemiologia, etiologia
Key words: gastroenterological symptoms, cardiovascular diseases, epidemiology, etiology
WPROWADZENIE
Patologie przewodu pokarmowego, rozwijające się
na podłożu przewlekłego niedokrwienia jelit, wtórne
do zwężenia naczyń trzewnych, są stosunkowo rzadkie.
Ze względu na sieć anastomoz między gałęziami
pnia trzewnego, tętnicy krezkowej górnej i dolnej ich
objawy pojawiają się najczęściej dopiero w przypadku
współistnienia istotnych zwężeń co najmniej dwóch
z trzech wymienionych naczyń. Należy pamiętać, iż do
niedokrwienia jelit mogą prowadzić także stany przebiegające
z małym rzutem minutowym serca i/lub
zaburzoną autoregulacją przepływu trzewnego (tzw.
„nieokluzyjne”, czynnościowe niedokrwienie jelit) [1-
3]. Obserwuje się je m.in. u pacjentów z chorobą
wieńcową (ang. coronary artery disease, CAD), niewydolnością
serca, po zabiegach kardiochirurgicznych,
u osób leczonych preparatami naparstnicy lub lekami
moczopędnymi oraz u chorych z miażdżycą rozwidlenia
aorty i tętnic biodrowych w mechanizmie podkradania
drogą tętnic nadbrzusznych. Także miażdżycowe
uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, na
drodze zmian funkcji neurogennej osi „mózg-jelito”
(ang. brain-gut axis), może zmieniać czynność przewodu
pokarmowego, a tym samym wpływać na symptomatologię
ze strony budujących go narządów. Przykładami
takich stanów klinicznych mogą być zaburze-
nia połykania lub zaparcia w przebiegu zespołów pozapiramidowych,
zespołu opuszkowego, rzekomoopuszkowego
oraz neurogenne zaburzenia funkcji
zwieraczy [4]. Schorzenia te, wskutek zmian równowagi
poziomu neuromediatorów (np. tlenku azotu,
serotoniny), mogą wpływać na tonus naczyniowy oraz
czynność motoryczną i wydzielniczą przełyku, żołądka,
jelit, trzustki i wątroby [5, 6]. Dlatego przeprowadzono
badanie ankietowe, którego celem była ocena
związku między występowaniem objawów gastroenterologicznych
oraz objawami miażdżycy poszczególnych
łożysk naczyniowych, tzn. krążenia wieńcowego,
mózgowego i tętnic kończyn dolnych.
MATERIAŁ I METODY
Badanie przeprowadzono na grupie 97 pacjentów,
których głównym powodem hospitalizacji w Klinice
Gastroenterologii, Chorób Naczyń i Chorób Wewnętrznych
nie były objawy gastroenterologiczne.
W okresie między 01.02 a 31.05.2007. leczono w Klinice
714 osób. Prośbę o udział w badaniu skierowano
do 105 (14%) pacjentów, z czego 8 odmówiło zgody
na wypełnienie kwestionariusza. Ostatecznie analizie
poddano dane pochodzące od 13,6% wszystkich hospi-