medical and biological sciences - Collegium Medicum - Uniwersytet ...

Transplantacje komórek hematopoetycznych w świetle 5-letnich doświadczeń
transplantacji auto- i allogenicznych. Pierwszą transplantację
autologiczną przeprowadzono w dniu 7 maja
2004 r. u 2-letniego chłopca z wznową nerwiaka zarodkowego
(neuroblastoma), natomiast pierwszą transplantację
od dawcy niespokrewnionego wykonano
w Klinice w dniu 29 marca 2007 (dla 6-letniej pacjentki
po 3 wznowach ALL).
Celem pracy jest analiza wyników leczenia metodą
transplantacji komórek hematopoetycznych w ośrodku
bydgoskim w świetle doświadczeń 5-letnich.
PACJENCI
Badaniami objęto 85 zabiegów transplantacji, przeprowadzonych
u 82 pacjentów (u 3 pacjentów zabieg
wykonano 2-krotnie). Pacjentów poddano terapii wysokodawkowej
i transplantacji komórek hematopoetycznych
(HSCT, hematopoietic stem cell transplantation)
w latach 2003-2008 w Oddziale Transplantacji
Szpiku Kostnego w Katedrze i Klinice Pediatrii, Hematologii
i Onkologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
w Bydgoszczy. W badanej grupie było 39 dziewcząt/kobiet
i 43 chłopców/mężczyzn w wieku od 0,9 do
32 lat, mediana 11,8 lat. Pacjenci byli leczeni z powodu
następujących chorób: ostra białaczka limfoblastyczna
(ALL, n=14), ostra białaczka mieloblastyczna
(AML, n=8), przewlekła białaczka szpikowa (CML,
n=4), choroba Hodgkina (HD, n=9), nieziarniczy chłoniak
złośliwy (NHL, n=3), ciężka anemia plastyczna
(SAA, n=4), guz mózgu (OUN, n=10), neuroblastoma
(NBL, n=19), guz Ewinga (EWING, n=5), inne guzy
lite (n=5). U 51 pacjentów transplantację wykonano
w pierwszej remisji, w 26 przypadkach w drugiej remisji,
a w 7 przypadkach w 3 lub 4 remisji. Wskaźnik
Lansky’ego (LPS – Lansky Performance Score, dla
dzieci do lat 16) lub Karnofsky’ego (KPS – Karnofsky
Performance Score, dla pacjentów >16 rż) wynosił
powyżej 80 u 77 pacjentów, a 80 lub mniej u 8 pacjentów.
W 59 przypadkach wykonano transplantację komórek
autologicznych, a w 26 allogenicznych (w 20
przypadkach od dawcy rodzinnego, a w 6 od dawcy
niespokrewnionego). Źródłem komórek hematopoetycznych
była krew obwodowa u 62 pacjentów
(72,9%), szpik kostny u 22 pacjentów (25,9%) oraz
krew pępowinowa u 1 pacjenta (1,2%).
METODYKA
159
Pobieranie i przygotowanie szpiku do przeszczepienia
oraz transplantacja szpiku
Szpik do przeszczepienia pobierano w znieczuleniu
ogólnym z kolców biodrowych tylnych górnych na
podłoże hodowlane RPMI-1640. W czasie zabiegu
dawcy szpiku przetaczano 150-400 ml krwi własnej
pobranej w tym celu ok. 2 tygodnie wcześniej.
W przypadkach dużej niezgodności grup krwi pobrany
szpik pozbawiano krwinek czerwonych metodą sedymentacji.
Natomiast w razie małej niezgodności grup
krwi ze szpiku po jego odwirowaniu usuwano osocze.
Separacje komórek hematopoetycznych krwi obwodowej
wykonywano po mobilizacji z udziałem
G-CSF (Neupogen, Amgen), na separatorze Cobe
Spectra (Gambro) w Regionalnym Centrum Krwiodawstwa
i Krwiolecznictwa w Bydgoszczy. Preparatykę
i krioprezerwację komórek hematopoetycznych
wykonywano w odpowiednich Pracowniach w Regionalnym
Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa
w Bydgoszczy
Cewniki centralne do separacji autologicznych komórek
hematopoetycznych oraz do zabiegu transplantacji
auto- i allogenicznych, zakładano w Katedrze
i Klinice Chirurgii Dziecięcej.
Komórki hematopoetyczne przetaczano poprzez
cewnik centralny typu Selingera lub Broviaca wprowadzony
w znieczuleniu ogólnym przez żyłę podobojczykową
do żyły głównej górnej. W transplantacjach
autologicznych przeszczepiano 1,3-92 x 10 8 komórek
jednojądrowych szpiku dawcy/kg m.c. biorcy (mediana:
10,8 x 10 8 ), w tym 1,0-78 x 10 6 komórek CD34
(mediana 5,0 x 10 6 ); natomiast w transplantacjach
alogenicznych 0,4-14,2 x 10 8 komórek jednojądrowych
szpiku dawcy/kg m.c. biorcy (mediana: 6,3 x
10 8 ), w tym 0,1-8,1 x 10 6 komórek CD34 (mediana
2,8 x 10 6 ).
Zapobieganie, rozpoznawanie, klasyfikacja i leczenie
ostrej choroby przeszczep przeciw gospodarzowi
w transplantacjach allogenicznych
U wszystkich chorych odrzuceniu przeszczepionego
szpiku i ostrej chorobie przeszczep przeciw gospodarzowi
(acute graft-versus-host disease, aGvHD)
zapobiegano za pomocą cyklosporyny A (CsA) (Sandimmune,
Sandoz) i metotreksatu (MTX) (Lederle).
Cyklosporynę A podawano od dnia -1 przed zabiegiem
do dnia +25 po transplantacji w dawce 3 mg/kg
m.c./dobę dożylnie, a następnie od dnia +26 do dnia