medical and biological sciences - Collegium Medicum - Uniwersytet ...
medical and biological sciences - Collegium Medicum - Uniwersytet ...
medical and biological sciences - Collegium Medicum - Uniwersytet ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
72<br />
W 1981 roku Esmon i Owen wykryli i zlokalizowali<br />
na powierzchni śródbłonka naczyniowego kofaktor<br />
dla trombinozależnej aktywacji białka C o wysokim<br />
powinowactwie do trombiny. Został on nazwany<br />
trombomoduliną. Trombomodulina i trombina tworzą<br />
stechiometryczny kompleks trombina – trombomodulina,<br />
który zmienia dramatycznie właściwości trombiny,<br />
przekształcając ją w enzym o właściwościach<br />
antykoagulacyjnych. Przemiany te odbywają się w<br />
najbliższym otoczeniu miejsca uszkodzenia śródbłonka.<br />
De Blaut i Esmonowie określili umiejscowienie<br />
i wysycenie trombomoduliną różnych tkanek i narządów,<br />
stwierdzając jej obecność w śródbłonku dużych<br />
i małych naczyń wszystkich tkanek i narządów,<br />
z wyjątkiem mięśni gładkich i komórek tkanki łącznej.<br />
Miąższ narządów wewnętrznych, pozbawiony<br />
naczyń, nie wykazywał obecności trombomoduliny.<br />
Autorzy ci postulowali, by trombomodulinę uznać za<br />
marker identyfikujący komórki śródbłonka [8].<br />
Trombomodulina jest jednołańcuchową glikoproteiną<br />
występującą w organizmie w dwóch postaciach.<br />
Pierwsza postać jest elementem śródbłonka naczyniowego<br />
i pełni rolę receptora trombiny, występuje też<br />
w śródbłonku mezotelialnym, płytkach krwi, monocytach,<br />
a także w scyntotiofoblaście. Natomiast druga<br />
postać rozpuszczalna (solube TM: sTM) występuje<br />
w osoczu i moczu. Obecność rozpuszczalnych postaci<br />
można wyjaśnić wytwarzaniem przez odrębne komórki<br />
sekrecyjne i wydzielaniem do krwi lub proteolizą<br />
części nadbłonowej cząsteczki trombomoduliny<br />
z błony komórki śródbłonkowej [8, 17].<br />
Postać trombomoduliny (TM) rozpuszczalną we<br />
krwi wykorzystuje się do pomiarów diagnostycznych<br />
jako marker uszkodzenia śródbłonka naczyniowego.<br />
W 2005 roku Cella i wsp. badali stężenie TM w osoczu<br />
krwi chorych z POChP bez nadciśnienia płucnego<br />
i uzyskali podwyższone jej wartości [13].<br />
Z przeprowadzonej analizy dostępnego piśmiennictwa<br />
wynika, że największe kontrowersje wzbudzają<br />
wyniki badań w POChP dotyczących selektyn<br />
i cząsteczek adhezyjnych. Selektyny są to białka<br />
uczestniczące w reakcji zapalnej, występujące na<br />
powierzchni leukocytów oraz aktywowanych komórek<br />
śródbłonka. Selektyna E jest wykrywana na powierzchni<br />
komórek śródbłonka, a jej synteza i aktywacja<br />
zachodzą po uszkodzeniu śródbłonka naczyniowego;<br />
odpowiada ona za adhezję białych krwinek<br />
i płytek krwi do powierzchni naczynia. Selektyna L<br />
znajduje się na powierzchni granulocytów, monocytów<br />
i limfocytów; komórki te po aktywacji usuwają ją<br />
Anna Kiziewicz, Danuta Rość<br />
ze swojej powierzchni. Selektyna P pojawia się na<br />
powierzchni komórek śródbłonka dopiero w wyniku<br />
pobudzenia. Zmagazynowana jest w ziarnistościach<br />
α płytek krwi i w ciałkach Weibela-Palade’a komórek<br />
śródbłonka. Uczestniczy w adhezji między komórkami<br />
śródbłonka i granulocytami oraz płytkami krwi<br />
i leukocytami.<br />
ICAM-1 to cząsteczka adhezji międzykomórkowej,<br />
której ekspresja jest wynikiem działania interleukiny-2<br />
na komórki śródbłonka, leukocyty, komórki<br />
dendrytyczne, fibroblasty i komórki nabłonka. ICAM-<br />
1 służy jako receptor dla wirusa nieżytu nosa<br />
i jest pobudzana przez wirusowe infekcje. Występuje<br />
w formie związanej z błoną komórkową lub w formie<br />
rozpuszczonej w surowicy krwi. Ta ostatnia postać<br />
pojawia się w surowicy krwi w wyniku proteolizy<br />
i złuszczania się ICAM-1 z błony komórkowej<br />
„ICAM-1-pozytywnych komórek”. Ilość surowiczej<br />
sICAM-1 koreluje ze stopniem zaawansownia klinicznych<br />
objawów i może być oznaką aktywności<br />
procesu zapalnego.<br />
VCAM-1 jest cząsteczką adhezyjną komórek naczyniowych.<br />
Znajduje się na powierzchni aktywnego<br />
śródbłonka. Wystąpienie we krwi rozpuszczalnej,<br />
biologicznie aktywnej formy w surowicy sVCAM-1<br />
może wskazywać na proces uszkodzenia naczyń.<br />
PECAM-1 to również cząsteczka adhezyjna<br />
z nadrodziny immunoglobulin. Występuje stale na<br />
komórkach śródbłonka, neutrofilach, monocytach<br />
i niektórych limfocytach. Przypuszcza się, że<br />
PECAM-1 wiąże komórki śródbłonka i uczestniczy<br />
w ich wzajemnych interakcjach [18].<br />
Cella i wsp. oznaczali u chorych z POChP poziom<br />
we krwi selektyny L, selektyny P i selektyny E. Przeprowadzone<br />
badania wskazywały na różnorodne stężenia<br />
selektyn: stężenie selektyny P było znacząco<br />
wysokie, selektyny L niskie, natomiast poziom selektyny<br />
E nie odbiegał od normy. Również Ferroni i wsp.<br />
stwierdzili u pacjentów z POChP wysoki poziom<br />
selektyny P. Autorzy uważają, że selektyna P może<br />
być uważana za marker aktywacji płytek krwi in vivo<br />
[12, 16]. Natomiast niski poziom oznaczanej przez<br />
Cella i wsp. selektyny L mógł być zdaniem autorów<br />
spowodowany przyjmowaniem przez pacjentów leków<br />
przeciwzapalnych, redukujących jej wydzielanie.<br />
Cella i wsp. badali oprócz selektyn, również cząsteczki<br />
adhezyjne i stwierdzili wysoki poziom<br />
ICAM-1 (cząsteczka adhezji międzykomórkowej),<br />
natomiast niski sPECAM-1 (cząsteczka adhezji komórkowej<br />
płytek i śródbłonka). Wzrost ICAM-1
Change language