Proceedings of SerbiaTrib '13

Serbian TribologySocietySERBIATRIB ‘1313 th International Conference onTribologyKragujevac, Serbia, 15 – 17 May 2013Faculty of Engineeringin KragujevacPOVEĆANJE POUZDANOSTI PODSISTEMA KOPANJAROTORNOG BAGERA PODEŠAVANJEM TRIBOLOŠKIHKARAKTERISTIKA REZNIH ELEMENATAVojin Vukotić 1 , Dragan Čabrilo 1Rudnik i Termoelektrana Gacko, Bosna i Hercegovina, Republika SrpskaAbstrakt: Poznato je da prilikom obrade tla, u ovom slučaju skidanja jalovone i kopanja korisne mineralnesirovine korištenjem rotornih bagera, rezni elementi mašina koji su u kontaktu sa tlom trpe opterećenje ihabaju se. Rezni elementi na rotornom bageru su kofice i zubi. U ovom radu učinjen je pokušaj da semodeliranjem geometrijskih parametara zuba na kofici isti prilagode režimu i kinematici rezanja tla i smanjise nivo habanja istih. Cilj je da se poveća pouzdanost rotornog bagera preko povećanja pouzdanostipodsistema kopanja, čiji je glavni dio rotorni točak sa reznim elementima.Vršeno je snimanje vremenskeslike stanja podsistema kopanja za nekoliko varijanti geometrijskog oblika zuba i proračunavanaodgovarajuća pouzdanost.Naravno, usvojena je geometrija zuba uz koju je postignut najveći nivo pouzdanosti.Ključne reči: rotorni bager, pouzdanost, zubi, habanje, geometrija1. UVODRotorni bageri su danas najrasprostranjenijeosnovne mašine na površinskim kopovima. Služeza uklanjanje jalovine ili za kopanje korisnemineralne sirovine.Po svom sastavu to je vrlo složen mašinskisistem. Sastavljen je od niza podsistema, koji svakiponaosob obezbjeđuje određenu funkcijuneophodnu za rad bagera.Podjela na podsisteme je uglavnom sledeća: podsistem za kretanje bagera, podsistem kopanja, podsistem prijemnog transportera, podsistem odlagajućeg transportera i podsistem za zakretanje gornjekonstrukcije.Ukoliko samo jedan od pomenutih podsistemanije u funkciji, tada ni rotorni bager kao cjelina nezadovoljava namjeni, odnosno ne obavlja funkcijukriterijuma u propisanim granicama.Zapaženo je i to da je različit uticaj naraspoloživost rotornog bagera, stanje ispravnostiodnosno pouzdanost pojedinih podsistema.Teorijskim razmatranjima i ispitivanjima krozeksploataciju ovih mašina [2], došlo se dozaključka da je podsistem kopanja najnepouzdanijii da njegova pouzdanost najviše snižava ukupnupouzdanost bagera.Na osnovu određenih istraživanja na rotornombageru ЭR – 1250 u sklopu gatačkog ugljenogbasena koje je provodio autor ovog saopštenja, [4]može se A B C dijagramom prikazati učešćeotkaza po podsistemima rotornog bagera kao na sl.1, gdje je:Slika 1. Analiza otkaza na bageru440 13 th International Conference on Tribology – Serbiatrib’13