Burgerschapsvorming en de maatschappijvakken - Landelijk ...

4.4 Een les over burgers en onderdanen bij geschiedenis
In de les wordt burgerschap in de Griekse stadstaat gesteld tegenover de
status van onderdanen in een koninkrijk, in dit geval het rijk van de
Perzen. Deze tegenstelling is belangrijk voor leerlingen omdat ze hierdoor
kennis opdoen van het begrip ‘burger’: een bewoner van een land die
meepraat over de regering van het land, die bepaalde rechten en
verantwoordelijkheden heeft. Ze leren dit begrip te stellen tegenover het
begrip ‘onderdaan’: iemand die slechts heeft te gehoorzamen aan de
willekeur van een niet door hem zelf gekozen vorst. Het afwijkende van
en normale geschiedenisles is hier dat de gehele les in dienst staat van
het leren kennen van het begrippenpaar ‘burger’ en ‘onderdaan’, niet in
dienst van de specifieke situatie van Grieken en Perzen.
Leerdoelen
Leerlingen kunnen uitleggen wat het verschil is tussen een burger en
een onderdaan.
Leerlingen kunnen enkele rechten van burgers noemen.
Leerlingen kunnen uitleggen dat zeggenschap van burgers ook
verantwoordelijkheid inhoudt, en dus verbonden is met
burgerplichten. Ze kunnen voorbeelden van zulke plichten noemen.
Inkadering in burgerschap
Deze les sluit aan bij ’burgerschap als historisch thema’ en bij ‘kennis van
alternatieven’ (zie hoofdstuk 2.4). Wat betreft het eerste: leerlingen leren
inzien dat democratie niet vanzelfsprekend is, dat er voor- en
tegenstanders van democratie geweest zijn en dat er strijd voor nodig is
geweest om democratie tot stand te brengen. Zij leren inzien dat het
alternatief voor burgerschap en democratie onderworpenheid is aan een
regime waarover men niets te zeggen heeft.
Lesinhoud
In de lesinhoud staat de tegenstelling tussen Grieken en Perzen centraal,
de eersten georganiseerd in stadstaten waarin nagedacht werd over de
beste regeringsvorm, de laatsten in een autocratisch bestuurd imperium.
104