Burgerschapsvorming en de maatschappijvakken - Landelijk ...

transatlantische slavenhandel (merkwaardigerwijs bloeiend in
dezelfde verlichte achttiende eeuw die ook het denken om mens-
en burgerrechten heeft voortgebracht) maakt ook duidelijk wat het
negeren van mensenrechten voor gevolgen kan hebben.
Scenariodenken komt vaak bij maatschappijleer voor: wat als we
geen democratische beslissingen nemen, wat als die partijen de
meerderheid zouden krijgen, wat als de bevolkingsgroei, of
immigratie zo door gaat, wat zijn onbedoelde gevolgen van deze
wet, etc.
Bij maatschappijleer gaat het ook om een vergelijking met andere
politieke en sociaal-culturele systemen, invullingen van
democratie, en vergelijking van perspectieven (sociaal-cultureel,
politiek-juridisch en sociaal-economisch).
Vergelijkende godsdienstgeschiedenis (GS, ML)
Hoe en waarom zijn grote wereldgodsdiensten als boeddhisme,
hindoeïsme, jodendom, christendom en islam ontstaan? Hoe verhouden
zij zich tot elkaar en tot andere filosofische en godsdienstige stelsels?
Hoe en waarom zijn in West-Europa humanisme en atheïsme ontstaan?
Welke rol speelde de Verlichting in het ontstaan van de
tolerantiegedachte? Inzicht in deze historische ontwikkelingen kan leiden
tot de onderkenning van het feit dat geen enkele godsdienst een claim
heeft op een exclusieve waarheid. Dat ook godsdienstige overtuigingen
historisch bepaald zijn en zich ontwikkelen van het ene stadium naar het
andere. Dat ‘heilige boeken’ geen eeuwige waarheid kunnen bevatten,
maar gebonden zijn aan de tijd en cultuur waaruit zij voortkomen. Dat
religieuze overtuigingen zich veelal moeizaam verhouden tot rationele
wetenschappelijke inzichten (het proces van Galilei kan hier een
symboolverhaal zijn). Deze inzichten zijn een fundament van een
samenleving die ervan uit gaat dat elke godsdienstige of niet-
godsdienstige opvatting recht heeft van bestaan en fundamenteel
gelijkwaardig is aan een andere.
Bij maatschappijleer wordt bij de sociaal-culturele dimensie en bij
verschillen in waarden en normen en het socialisatieproces ook aandacht
besteed aan de rol van godsdienst.
55