Burgerschapsvorming en de maatschappijvakken - Landelijk ...

26
mensen volwaardig laten participeren en integreren in de
samenleving;
de diversiteit tussen mensen, culturen en levensbeschouwingen
respecteren;
multiculturele ontmoeting van burgers met elkaar te stimuleren.
De Onderwijsraad koos in 2003 voor de typering ‘actief burgerschap’
omdat hij zich zorgen maakte over sociale cohesie, gemeenschapsbelang
en de bijdrage van burgers aan de gemeenschap. Daarom definieerde hij
burgerschap als ‘de bereidheid en het vermogen van jongeren om deel uit
te maken van een gemeenschap en daar een actieve bijdrage aan te
leveren’. In het verlengde daarvan koos het KPC voor de volgende
definitie: ‘zelfstandig verantwoordelijkheid nemen door leerlingen voor
gemeenschapsbelangen binnen en/of buiten de school’.
Het onderzoeksproject Burgerschap Meten van de Universiteit van
Amsterdam gaat bij het vaststellen van burgerschapsgedrag uit van ‘het
handelen van jongeren als burger in de sociale situaties waar ze binnen
een democratische samenleving deel van uitmaken’. Een burger moet
daarvoor sociale taken kunnen vervullen: democratisch handelen,
maatschappelijk verantwoord handelen, omgaan met conflicten, omgaan
met verschillen.
In veel uitwerkingen van de wetgeving en publicaties van de
onderwijsinspectie wordt de omschrijving van de Onderwijsraad uit 2003
gevolgd. Het tweede element uit de wetgeving (sociale integratie) maakt
duidelijk dat men zich niet alleen zorgen maakt over democratisch
staatsburgerschap, maar ook over de deelname van burgers aan de
samenleving, ongeacht hun etnische of culturele achtergrond, in de vorm
van sociale participatie, deelname aan de maatschappij en haar instituties
en bekendheid met en betrokkenheid bij uitingen van de Nederlandse
cultuur (Inspectie van het Onderwijs, 2006).
Wij gaan ervan uit dat burgerschap meer is dan actief meedoen en meer
dan sociale vaardigheden en een sociale houding. Er is pas van
burgerschap sprake als er ook een politieke dimensie aanwezig is. We