De taal van

maanden doken er ook allerlei variaties op, zoals onder de hoed of muts
houden en onder de pet schuiven of proppen. Aanvankelijk voorzagen de
kranten de uitdrukking van aanhalingstekens, maar die kwamen al
snel te vervallen.
Zoals dat gaat bij taalgeschiedenis, werd langzaam aan steeds
schimmiger hoe de uitdrukking nu exact was gelanceerd. Bij de pre-
sentatie van de nieuwe editie van de Grote Van Dale, in september
1999, schreef Noua de uitdrukking toe aan Augusteijn-Esser. Zij beves-
tigde dit voor de camera, zij het enigszins schuchter, wat ook te maken
zal hebben gehad met het feit dat de commissie zich inmiddels her-
haalde malen had geëxcuseerd voor de 'sensationele' presentatie van
de geluidsbanden.
Al eerder, in april, meende Henk Hofland, columnist bij NRC Han-
delsblad, dat de uitdrukking was verzonnen door Henk Wolleswinkel
van de Rijksluchtvaartdienst. Hij schreef:
Misschien overkomt het een mens maar één keer in zijn leven. Dan
is het voor wie van zijn taal houdt 'te mooi om waar te zijn': de ge-
boorte van een uitdrukking, en niet alleen dit. De nieuwe uitdruk-
king blijkt in haar levenskracht zo aanstekelijk dat ze van de ene dag
op de andere in het spraakgebruik wordt opgenomen, ledereen die
de nieuwe woordcombinatie hoort, weet meteen wat ermee wordt
bedoeld. Deze aanwinst is het onder de pet houden, gelanceerd voor
de Parlementaire Enquêtecommissie door de heer H. Wolleswinkel,
op 5 februari 1999. Het klonk zo gewoon, zo natuurlijk datje niet
eens besefte, bij een geboorte aanwezig te zijn. [...] Wat is er in het
hoofd van de heer Wolleswinkel omgegaan, die paar seconden
waarin hij nadacht over het antwoord op de vraag en toen plotseling
de taal verrijkte? [...] Heeft hij aan een uitdrukking met onder ge-
dacht, maar niet zo vlug het bijbehorende woord kunnen vinden?
Razendsnel raadpleegden zijn hersens hun eigen inventaris; von-
den bij de P het woord pet. De commissie wachtte op antwoord. On-
der de pet, zei de ondervraagde. Had de voorzitter niet zo onverbid-
delijk zitten kijken, was het brein van de heer Wolleswinkel een
fractie van een ogenblik meer tijd gegund, dan was het bij de R ge-
komen. Dan had hij gezegd: 'Dat heb ik toen onder de roos gehou-
den' - en onze taal was onverrijkt gebleven.
Is het zo gegaan? Je zou dit fragment nog weieens willen zien, ver-
[110]