De taal van

elkaar gescheiden individuen die via computers met elkaar contact onderhielden
in die tijd al gerealiseerd was. Althans, volgens Tim Jordan,
de schrijver van Cyberpower. The Culture and Politics of Cyberspace and the internet.
Hoe het ook zij: aanvankelijk werd cyberspace alleen gebruikt in het
wereldje van computerfreaks, communicatiedeskundigen en sciencefictionliefhebbers,
maar omstreeks 1990 brak het door in het algemene
taalgebruik.
In de Engelstalige media ontstond toen een ware cyberplague, zoals
de Britse woordvorser Michael Quinion het heeft genoemd. In een
paar jaar tijd verzamelde hij ruim tweehonderd samenstellingen met
cyber-, merendeels eendagsvliegen. Volgens Quinion is de plaag inmiddels
aan het afnemen, maar in het Nederlandse taalgebied is daar
nog niet veel van te merken. Nieuw in 1999 zijn onder meer cyberfraude,
cyberhelm, cyberkraak ('Als gevolg van de cyberkraak werd de Witte
Huis-site meer dan 24 uur uit de lucht gehaald om de beveiligingslekken
te onderzoeken'), cybersonate, cybersupermarkt, cybertherapie en cyberueilincj.
De woordenboeken stellen zich - begrijpelijk genoeg - terughoudend
op. De Grote Van Dale (1999) vermeldt slechts cyberbucks, cybercafé,
cybernaut, cyberpunk en cyberspace. Koenen (1999) voegt daar nog cyberseks,
cybershop, cyberstore, cybertijdperk en cyberwereld aan toe. De eerste
dateren uit het begin van de jaren negentig.
Overigens was Gibson niet de eerste die een woord vormde dat begint
met cyber. De Franse wiskundige André Marie Ampère was hem al
in 1834 voorgegaan met cybernetique, dat hij omschreef als 'de kunst
van het besturen', en in 1948 schreef de Amerikaanse wiskundige Norbert
Wiener een beroemd boek getiteld Cybernetics, or control and communication
in the animal and the machine. Wiener definieerde cybernetica
daarin als 'de leer van de automatische regelings- en communicatiesystemen'.
Uiteindelijk gaat cyber terug op het Griekse kubernètikos 'bestuurs-,
besturings-'.
dagboekkamer Geen televisieprogramma heeft in 1999 zoveel invloed
op het Nederlands gehad als Big Brother, de real-life soap van Veronica.
Nomineren en de afkorting BB kregen er een betekenis bij en onze taal
werd uitgebreid met ten minste twee nieuwvormingen: wegnomineren
en dagboekkamer. Daarnaast werden ejfe lekker knuffelen en laatje niet gek-
[49]