De taal van

grachtengordelbus 'Amsterdam krijgt een grachtengordelbus', kopte
het ANP op 7 juli 1999. 'Vanaf volgend voorjaar zal in Amsterdam een
grachtengordelbus rijden. De kleine busjes, waarin maximaal tien per-
sonen kunnen worden vervoerd, moeten zorgen voor een verbetering
van de dwarsverbindingen in de Amsterdamse binnenstad.'
Op welke grachten de busjes gaan rijden, is nog niet besloten, en
ook de ritprijs is nog niet bekend. Het is de bedoeling dat passagiers
overal op de gracht kunnen instappen door hun hand op te steken.
Daarnaast komen er enkele vaste haltes. Rotterdam kent een dergelij-
ke voorziening al langer, maar omdat die stad geen grachtengordel
heeft, is de samenstelling grachtengordelbus wel nieuw.
Vergelijk collegeliner.
grafietbom Er bestaan al duizend bommen en granaten, maar de tech-
niek schrijdt voort en bij ieder groot gewapend conflict komt er wel
een nieuw wapen bij. In 1999 waren dat de gxafiztbom en de betonbom
(zie aldaar). Grajïetbom werd meteen frequent gebruikt, doordat het ge-
koppeld was aan het confict tussen de NAVO en Joegoslavië.
Het woord debuteerde in de Nederlandse pers op 3 mei 1999, in een
bericht van het ANP. 'De NAVO', aldus het persbureau, 'heeft maan-
dag een nieuw wapen in de strijd gebracht tegen president Milosevic
van Joegoslavië. Het dagelijks leven op veel plaatsen werd voor korte of
langere tijd in een chaos veranderd doordat met speciale bommen
elektriciteitscentrales stilgelegd werden. De NAVO wilde in Brussel
slechts prijsgeven dat het gebruikte materiaal van Amerikaanse make-
lij is. Experts menen dat het gaat om een afgeleide van een splinter-
bom, waarbij kleinere explosieven deeltjes grafiet verspreiden. Grafiet,
een kristalvorm van koolstof en goed geleidend, maakt bij contact met
ongeïsoleerde leidingen kortsluiting. Een in Joegoslavië gevonden
bom had de kenmerken BLU-H4B. In de Golfoorlog gebruikten de
Amerikanen ook een dergelijke bom. Die werd KIT 18 genoemd. Het is
onduidelijk of het nu in Joegoslavië gebruikte materiaal hetzelfde is of
een verbeterde versie.'
Later bleek dat het wel degelijk om een nieuw wapen ging, dat in
Joegoslavië voor het eerst werd ingezet. De bom is speciaal bedoeld
om elektriciteitscentrales uit te schakelen. Uit een ontploffende gra-
fietbom daalt een web van koolstofdraden neer op de hoogspannings-
leidingen. Deze koolstofvezels veroorzaken zulke ernstige kortsluitin-
[75]