De taal van

derd keer in 1999, onder de pet houden dateert uit de jaren zeventig maar
werd plotseling algemeen bekend door de Bijlmerenquête.
Ook verandering of uitbreiding van betekenis was een criterium
voor opname: nomineren betekent 'voordragen, kandidaat stellen' maar
onder invloed van het televisieprogramma Bicj Brother heeft het er een
betekenis bij gekregen, namelijk 'voordragen om te vertrekken', of
zelfs 'wegstemmen'. Vandaar ook weg nomineren, dat in de spreektaal te
horen was. De invloed van Big Brother reikt overigens nog verder: ook
de afkorting BB kreeg er een betekenis bij, het Nederlands werd uitgebreid
met het woord dagboekkamer, en ejfe lekker knuffelen en laatje níet
ijekmaken werden gevleugeld, omdat ze veel werden gebruikt door een
bewoner van het BB-huis.
Er is nog een laatste opnamecriterium: bij uitzondering is een
plaatsje ingeruimd voor woorden die opvielen door hun kracht of
schoonheid. Voorbeelden zijn zemelteef en droeftemagnetisme. Te mooi
om te laten lopen, vond ik, en de keuze was nu eenmaal aan mij.
Elektronisch zoeken
Er bestaat nog geen goede elektronische manier om neologismen te
verzamelen. In theorie is het mogelijk om bijvoorbeeld twee digitale
jaargangen van kranten met elkaar te vergelijken, maar het is helemaal
niet gezegd dat woorden die alleen in de jongste jaargang voorkomen,
ook werkelijk nieuw zijn. Ze kunnen ook een tijdje op zolder hebben
gelegen. Zo doken in 1999 opeens alfaritme, Jrotteur, inuersietherapie en
pseudonimiteit op. In de doorzochte kranten waren ze in geen tien jaar
gebruikt, maar allemaal waren ze aanzienlijk ouder, inuersietherapie
zelfs ruim honderd jaar.
Elektronisch zoeken maakt het ook erg lastig om nieuwe betekenissen
te achterhalen, en de oogst wordt enorm 'vervuild' door eigennamen,
tikfouten, afbreekfouten en spellingvarianten. Gevolg is dat
ook grote woordenboekenuitgevers, zowel in Nederland als in het buitenland,
nog grotendeels met de hand verzamelen. Dat wil zeggen:
woordenboekredacteuren zijn altijd oplettende lezers en knipselverzamelaars,
en sommige buitenlandse woordenboekenuitgevers (in Nederland
en Vlaanderen zijn we nog niet zover) werken daarnaast met
een netwerk van betaalde correspondenten.
Ook dit boek is het resultaat van oplettend lezen én luisteren, want
er zijn een paar woorden opgenomen die zijn gehoord op radio of te-
[13]