De taal van

More documents

Recommendations

Info

touch chairmassage'V Bedrijfsmasseurs doen dus ook aan stoelmassage, een woord dat sinds 1997 geregeld voorkomt, samen met stoelmasseur en stoelmasseuse. beeldschermtachograaf Ongeveer veertig procent van de ruim 2,5 miljoen mensen die dagelijks achter de computer zitten, heeft last van klachten aan nek, schouders, armen, handen en vingers, kortweg RSI (repetitiue strain injury). Volgens de wet mag iemand niet meer dan zes uur per dag met een computer werken, maar uit onderzoek blijkt dat een kwart van de beeldschermwerkers veel langer achter de pc zit. Om de kans op RSI te verkleinen presenteerde FNV Bondgenoten op 15 juni 1999 een computerprogramma dat registreert hoe lang en hoe intensief een werknemer op de computer werkt. Het gaat om een programma dat het aantal toetsaanslagen en muisbewegingen opslaat. Die bewegingen worden verschillend waargenomen: een harde aanslag geldt als intensiever dan een lichte, dubbelklikken met de muis is intensiever dan een enkele klik. Neemt het programma waar dat er te lang en te intensief achter het scherm werk is verricht, dan waarschuwt de computer met licht- en geluidssignalen. Een oranje lampje betekent gevaar, bij rood zit iemand al in de gevarenzone. De FNV presenteerde het computerprogramma, dat is gemaakt door E. Lambooy, als een beeldschermtachograaf. Die naam is verzonnen door Jan Warning, hoofd Kwaliteit van de Arbeid. Warning gebruikte het woord op 10 maart 1998 voor het eerst in een intern rapport, getiteld De beeldschermtachograaf. Als voorbeeld had hij het apparaat voor ogen dat de vrachtwagenbestuurder dicteert wanneer hij moet pauzeren. In de vele krantenberichten over de beeldschermtachograaf verzonnen journalisten allerlei alternatieven, zoals anti-RSL-tachograaJ, muisalarm, muisarmalarm, muisarmbestrijder, muisarmtachograaf, pc-tachograaf en RSl-tachograaf. Maar Warnings vondst komt sindsdien het vaakst voor en maakt waarschijnlijk de meeste kans, ook omdat het woord duidelijk en correct is, hoewel een tikkie lang. Overigens schuiven sommige woordenboeken Warning ook de uitvinding van het woord muisarm in de schoenen, maar zelf ontkent hij dit ten stelligste. Sinds 1996 houdt hij zich intensief met RSI bezig. Het woord muisarm bestond toen al zeker twee jaar (kop in het Algemeen Dagblad van 12 januari 1994 'Computer leidt nu ook tot muisarm'). [30]
De beeldschermtachograaf blijkt een succes. In november maakte de FNV bekend dat het computerprogramma al op 60.000 werkplekken is geïnstalleerd. Mogelijk kan het helpen een einde te maken aan de muis- armplaag, een woord dat in 1999 werd gemunt door de Volkskrant. beeldschermterreur Er zijn veel soorten terreur. De afgelopen jaren was in de kranten bijvoorbeeld sprake van contraterreur, familieter- reur, muziekterreur, politieterreur, reclameterreur, straatbeeld terreur, spoorwegterreur, telemarketingterreur en zelfmoordterreur. In 1999 kwam er een nieuwe vorm bij: beeldschermterreur. Over het geboortejaar van het woord beeldscherm zijn we goed geïn- formeerd. Het werd in 1958 opgetekend in een jaarboek van de Win- kler Prins Encyclopedie, in een lijst 'nieuwe woorden in onze taal'. Sa- men overigens met bit en computer. Beeldschermterreur debuteerde op 11 december 1999 in de Volkskrant in een artikel over internet als treitermedium (ook een nieuw woord trou- wens, maar met minder overlevingskansen dan beeldschermterreur). Een en ander komt veel voor op scholen. Zo kreeg een meisje bij een infor- maticales eens de schrik van haar leven toen de leerlingen de pc's aan- zetten. Op de beeldschermen van de computers verscheen een verhaal waarin stond dat zij met iedereen het bed in dook. In andere gevallen werd van jongens gezegd dat ze homo waren of voor de Russen spio- neerden. Ook het bedrijfsleven kampt met computerterreur, een woord uit 1990. Volgens Wim van Veelen, adviseur arbeidsomstandigheden bij FNV Bondgenoten, is beeldschermterreur op de werkvloer vaak seksu- eel getint, net als op scholen. 'Van Veelen kan zich goed voorstellen dat mensen ziek worden of ontslag nemen vanwege de beeldschermterreur', schreef de Volkskrant. 'Werkgevers doen te weinig om het pesten op de werkplek terug te dringen', vindt Van Veelen. 'Vaak vindt de lei- ding het nog leuk ook dat die seksplaatjes de ronde doen. [...] Ook scholen moeten [...] duidelijk stelling nemen tegen computerterreur. Gebeurt dit niet, dan staan de scholen niet sterk als ze scholieren weg- sturen vanwege Internet-misbruik.' belboom 'De Limburgse gemeente Hunsel', meldde het ANP op 15 april 1999, 'krijgt als eerste op het Europese vasteland een "belboom": een op enige afstand niet van echt te onderscheiden spar, geheel vervaar- [31]
Page 1 and 2: De taal van Nieuwe woorden
Page 3: De taal van het jaar
Page 6 and 7: © Ewoud Sanders Eindredactie Jaap
Page 8 and 9: Voor de Nederlandse en Vlaamse jour
Page 11 and 12: Woord vooraf Zodra een neologisme i
Page 13 and 14: Levensvatbaarheid Wat is nu de taal
Page 15 and 16: derd keer in 1999, onder de pet hou
Page 17 and 18: uikt. Het woord viel echter geregel
Page 19 and 20: omstandigheden in 1999, maar mogeli
Page 21 and 22: afkillen 'Wij gaan die wethouder af
Page 23 and 24: eenvoudige, door TNO goedgekeurde t
Page 25 and 26: okers in het ziekenhuis bouwkundig
Page 27 and 28: een hoe het Atlantismodel kon worde
Page 29 and 30: homomannen niet weet wat zijn statu
Page 31: In het bericht wordt tevens gesprok
Page 35 and 36: meter onder de top - op de 'moeilij
Page 37 and 38: and na de Bijlmerramp. Het Academis
Page 39 and 40: nen is de moeder ouder dan dertig j
Page 41 and 42: Boxenstelsel is zonder twijfel een
Page 43 and 44: kele uitdrukkingen op de formuliere
Page 45 and 46: e-mail is ze wel aan een tweede lev
Page 47 and 48: De problemen met Coca-Cola deden zi
Page 49 and 50: de wereld'. Op 22 november 1999 spr
Page 51 and 52: elkaar gescheiden individuen die vi
Page 53 and 54: 'Barney', bleef vrijwel voortdurend
Page 55 and 56: dat dioxine een meervoudige chemisc
Page 57 and 58: vakterm die nog niet in Nederlandse
Page 59 and 60: Jonk deelt vrouwen in verschillende
Page 61 and 62: eclipsbril Op n augustus 1999 was i
Page 63 and 64: 1. Kan ik zonder eclipsbril op tv k
Page 65 and 66: cent van het cursusgeld dat de onde
Page 67 and 68: een vierde - met een andere promoto
Page 69 and 70: criminatie definieert discriminatie
Page 71 and 72: eeld worden aangetoond dat een pers
Page 73 and 74: fen over onder meer bloeddruk, hart
Page 75 and 76: grachtengordelbus 'Amsterdam krijgt
Page 77 and 78: geding (sinds 1996). Laatstgenoemde
Page 79 and 80: haaienpak. Een haaienpak is een sch
Page 81 and 82: jongerenontmoetingsplek. Het woord
Page 83 and 84:
ganleger debuteerde in oktober 1999
Page 85 and 86:
net. En dan is hier alleen nog maar
Page 87 and 88:
de eerste Nederlandse openbare lich
Page 89 and 90:
De 28-jarige Moss bezit in elk geva
Page 91 and 92:
had twee suggesties: kinderspruiten
Page 93 and 94:
van Europa' ter grootte van ongevee
Page 95 and 96:
cent van de gevallen gaat het om ro
Page 97 and 98:
markeringsbijeenkomst Eind februari
Page 99 and 100:
noeg van miljonairs die zich voorta
Page 101 and 102:
als ze in de minimawinkel niet word
Page 103 and 104:
Bedrijven die geld willen verdienen
Page 105 and 106:
woord Nedermix voor, zelf een menge
Page 107 and 108:
een joystick, een antenne en een me
Page 109 and 110:
keersleiding in Amsterdam laten wet
Page 111 and 112:
traagd. Als ik het bij het rechte e
Page 113 and 114:
man, een boer uit Neede in de Achte
Page 115 and 116:
papathie Jongens met een negatief z
Page 117 and 118:
Onlangs kreeg het vrouwemrinaal - d
Page 119 and 120:
pas door de PiN-automaat, waarna he
Page 121 and 122:
lands debuteerde, in NRC Handelsbla
Page 123 and 124:
een cd van ƒ 42,50 met teksten, mu
Page 125 and 126:
Zij ontwierp vier soorten sporthoof
Page 127 and 128:
lootleggen. Zelfs vele van onze bew
Page 129 and 130:
de wereld is om in de rij bij de ba
Page 131 and 132:
analoge net (NMT) zijn aangesloten;
Page 133 and 134:
scherm. Wie niet trapt, krijgt geen
Page 135 and 136:
op 26 april actief. [...] Het virus
Page 137 and 138:
de rode kolom stijgt, komen de kind
Page 139 and 140:
vetweegschaal Volgens sommige weten
Page 141 and 142:
oorlog (1994). In 1999 stonden de k
Page 143 and 144:
De technologie die voor deze dienst
Page 145 and 146:
weggeefwinkel De eerste Nederlandse
Page 147 and 148:
niet houdt van de gebruikelijke Ame
Page 149 and 150:
wisselgevecht Een urisselcjeuecht i
Page 151 and 152:
zemelteef Zemelteef is een vondst v
Page 153 and 154:
Nieuwe woorden in 1999: een maandov
Page 155 and 156:
etourpinnen slaaprol supermarktgas
Page 157 and 158:
Media, televisie BB biechtshow dagb
Page 159 and 160:
frietje feest gengewas gifkip gumwa
Page 161 and 162:
Jan Kuitenbrouwer Hedenlands. Kleí
Page 163 and 164:
BB-bewoner 28 BB-bouwkeet 28 BB-dee
Page 165 and 166:
deeltijdvrees 51-52 e-buder 57-58 D
Page 167 and 168:
generatie x 136 generatie y 136 gen
Page 169 and 170:
leerherberg 92 leisure box 93 leisu
Page 171 and 172:
polsnavigator 117-118 risicozen 27
Page 173 and 174:
veganist 139 vegaschoenen 139 vegav
show all

De taal van

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?