De taal van
De taal van
De taal van
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
levisie of die voornamelijk in de spreek<strong>taal</strong> voorkomen, zoals afïdllen<br />
en ceeceetje. <strong>De</strong> nadruk ligt echter sterk op geschreven <strong>taal</strong>. <strong>De</strong> jeugd<strong>taal</strong><br />
is opzettelijk buiten beschouwing gelaten, want die is zeer sterk aan<br />
verandering onderhevig en zeer plaats- en tijdgebonden (zie ook bij<br />
Nedermix).<br />
Er waren twee belangrijke medewerkers die ik nu alvast wil noemen:<br />
de Vlaamse woordenboekmaker Mare <strong>De</strong> Coster en Leen de<br />
Bruin, gepensioneerd elektrotechnisch ingenieur uit Blokker. Vooral<br />
<strong>De</strong> Bruin leverde geregeld een enorme stapel knipsels in uit tientallen<br />
bladen die ik zelf nooit onder ogen krijg.<br />
Nederlandse Persdatabank<br />
Om meer te weten te komen over de ouderdom, het gedrag en de verbreiding<br />
<strong>van</strong> de woorden zijn ze in verschillende digitale bestanden<br />
nagezien. Natuurlijk was internet een belangrijke bron, maar nog belangrijker<br />
zijn Picarta en de Nederlandse Persdatabank. Picarta is een<br />
bibliografisch systeem waarin miljoenen boektitels zitten en waarin<br />
wekelijks de inhoudsopgaven <strong>van</strong> ruim twaalfduizend tijdschriften<br />
worden verwerkt. In de Nederlandse Persdatabank zitten op dit moment<br />
vrijwel complete jaargangen <strong>van</strong> 21 kranten en weekbladen. <strong>De</strong><br />
oudste bestanden zijn <strong>van</strong> 1989. Alles bij elkaar zoek je in deze bestanden<br />
door vele honderden miljoenen woorden - niemand weet precies<br />
hoeveel water deze vijver bevat. Zeker is dat de Nederlandse Persdatabank<br />
het grootste Nederlandstalige tekstbestand is waarin de neologismenvisser<br />
op dit moment zijn net kan uitwerpen.<br />
In to<strong>taal</strong> zijn in deze bestanden een kleine duizend woorden nagezien<br />
die op het eerste gezicht nieuw leken. Wat dat betreft is het jagen<br />
op neologismen een tamelijk onthutsende bezigheid, want bijna tweederde<br />
<strong>van</strong> de eerste oogst bleek al <strong>van</strong> vóór 1999 te dateren. Het geheugen<br />
is altijd een onbetrouwbare bron, maar ons <strong>taal</strong>geheugen is dat<br />
nog eens in het kwadraat. Dat blijkt ook uit een jaarlijkse vragenlijst<br />
<strong>van</strong> het tijdschrift Onze Taal. Sinds een paar jaar vraagt dit tijdschrift<br />
tien mensen naar (onder meer) het mooiste en ergste woord <strong>van</strong> het afgelopen<br />
jaar. Als ergste woorden <strong>van</strong> 1999 werden genoemd: instaprente,<br />
Poldernederlands, sneuvelbereidheid, task-force, vermogensversneller, zorgkantoor<br />
en zweefteef. Als mooiste woorden: cyberwar, heilbotvete, <strong>taal</strong>trots,<br />
versoaping en waarheidsvinding. Al die woorden zijn ouder; waarheidsvinding<br />
is bijvoorbeeld al sinds 1990 honderden malen in kranten ge-<br />
[14]
Change language