Mens, waar ben je? - CDA

EEN VERKENNING VAN HET CHRISTENDEMOCRATISCHE MENSBEELDmisère. De ontwrichting van menselijke relaties is alleen echt te begrijpen vanuit ditonstilbare verlangen van de mens.Het antwoord van de mensDe ‘moraal’ van het scheppingsverhaal: als schepselen gehoor geven aan hun‘roeping’ is het leven goed. Roeping tot leven houdt een belofte in. Het refrein vanhet scheppingsverhaal is dat God bij alles wat hij maakte zag dat het ‘goed’ was. Nade schepping van de mens staat er zelfs ‘zeer goed’. Daaruit spreekt misschien welironie van de vertellers. Wat is het scheppingsverhaal, die schildering van het goedeleven, anders dan een contrastverhaal dat pijnlijk duidelijk maakt wat de mens (lees:de vertellers zelf) ervan gemaakt heeft: niet bepaald iets ‘goeds’. Waar ging hetmis? Dat is de vraag waar men mee zit. Hoe bestaat het dat we het zo hebben latenontaarden? Zoals we eerder opmerkten zoeken de vertellers van de oergeschiedenishun antwoord niet in een concrete analyse van de sociale en politieke praktijkenen structuren van hun ingestorte samenleving. Men wil dieper graven en zoekennaar oorzaken in de mens zelf, in zijn wezen, zijn ‘grondstructuur’. Het spanningsvollemensbeeld dat we eerder in dit hoofdstuk reconstrueerden is niet zomaar eenideaalplaatje van de mens. Het dient als interpretatiekader om de geschiedenis teduiden en daarmee zicht te krijgen op de toekomst. De nietige mens wordt koninklijkverantwoordelijk gesteld voor het welzijn van de schepping, voor recht en gerechtigheid.Die verantwoordelijkheid tekent de mens, maar kan niet los worden gezienvan de intieme relatie tussen het schepsel mens en de Schepper. Daar zit de cruxvan het oerverhaal. Waar die relatie ontwricht raakt, schiet ook die verantwoordelijkheidhaar doel voorbij en loopt de mens z’n roeping mis. Waarom de mens zichloswrikt uit zijn relatie met de Schepper wordt niet echt uitgelegd. Kennelijk blijkt deverleiding groot en kennelijk is die constatering voldoende. Des te meer aandacht iser voor de gevolgen. En voor hoopvolle signalen van een nieuw begin.Ontwrichting van die wezenlijke relatie met God betekent dus ook ontwrichtingvan de andere relaties waarin de mens staat. En daarmee een ontwrichting van zijn(mede-) mens-zijn. ‘Mens, waar ben je?’ is Gods vraag als de mens wegloopt voorzijn verantwoordelijkheden. Die vraag kan niet los worden gezien van die anderepriemende vraag: Waar is je broer? Met die vraag van God aan Kaïn begint, zou jekunnen zeggen, alle moreel besef. Of omgekeerd, Kaïns korzelige antwoord, ‘Ben ikmijn broeders hoeder?’ tekent alle immoraliteit, broedermoord en volkerenmoord,heel de geschiedenis lang, van Kaïn en Abel tot de Europese godsdienstoorlogen, deslavenhandel, het front van de Wereldoorlogen, de Holocaust, de dictators in Afrikaen zoveel meer. Impliciet klinkt er nog een derde vraag: hoe ga je om met je medeschepselen,de dieren, het land? Uit de oerverhalen blijkt dat niet alleen medemensenlijden onder onverantwoord gedrag van mensen, maar ook de natuur. Dierendelen mee in het drama van de zondvloed (en ook in de vreugde van de regenboog).En de uitputting van het land werd in de joodse traditie als reden voor de ballingschapgenoemd. Volgens 2 Kronieken 36:21 was het feit dat men het land z’n rust,51