TRANSMIGRASI ZAMAN BELANDA

In het besluit van den Resident der Lampongsche Districten
van 31 December 1860 no 134/4 wordt overwogen dat het weldra
niet meer mogelijk zal zijn om geschikte „sujetten" voor de betrekking
van kamponghoofd te vinden, omdat er vrij wel geen voordeelen
aan deze betrekking zijn verbonden. Bovendien wordt
overwogen dat de diensten door de hoofden gepresteerd, geheel
zijn ten voordeele der betrokken bevolking, zoodat het billijk kan
worden geacht dat deze bevolking ook voorziet in hun behoeften.
Vervolgens wordt bepaald „dat de gezamentlijke kampongbewoners
zullen verpligt zijn a tour de röle het kamponghoofd behulpzaam
te wezen in het bewerken van zijn sawah of ladang". Deze
werkzaamheden werden begrensd, echter niet door vaststelling
van een maximum aantal dagdiensten, maar door vaststelling
van de hoeveelheid padi, welke moest worden geproduceerd en
van het aantal koffieboomen of peperranken, dat de kampongbewoners
voor hun hoofden moesten planten. Voor een dorpshoofd
bedroeg de hoeveelheid padi 50 picol en het aantal koffieboomen
of peperranken 1500 *). Geheel in overeenstemming met
de in dit gewest gevoerde politiek om de marga uit te schakelen,
werd bepaald dat het margahoofd deze inkomsten niet geniet,
tenzij hij kamponghoofd is van de kampong waar hij woont. Deze
regeling is later vervangen door een regeling, waarbij het aantal
te verrichten dagdiensten werd vastgesteld.
In Djambi wordt in 1906 verboden (evenals in Palembang) om
de veldhulpdiensten te vorderen; ook hier moeten ze worden afgekocht
2 ).
De veldhulpdiensten (Palembang: koelie boedjang; Benkoelen:
lemecdiensten; Djambi: gerbodiensten; Lampongsche Districten:
kolongdiensten) worden thans niet meer verricht. Zij zijn overal
vervangen door een afkoopgeld dat f 1,50 bedraagt ter vervanging
van 3 dagen verplichte veldhulpdienst. Deze bedragen ad fl,50
worden gestort in de margakas en daarna uitbetaald aan het margahoofd
(f 1,—) en aan de dorpshoofden (f 0,50). Laatstgenoemden
deelen dit bedrag met de hen ondergeschikte wijkhoofden. Soms
is er ook wel een andere verhouding in de verdeeling dezer gelden.
Dit afkoopgeld heeft echter het oorspronkelijke karakter verloren,
daar bij wanbetaling nimmer de verrichting in arbeid
wordt geëischt. Hoofden en bevolking zijn van deze diensten
vervreemd. Dit afkoopgeld verschilt in de praktijk slechts weinig
van een hoofdgeld, uit de opbrengst waarvan de hoofden worden
bezoldigd in verhouding tot het aantal dienstplichtigen. Het ee-
1
) Adatrechtbundel 32, blz. 121.
2
) Adatrechtbundel 5, blz. 198.
91