TRANSMIGRASI ZAMAN BELANDA

organiseert. Het heeft er veel van, dat ons Bestuur in dit geval
als beschermer van het adatrecht meent op te treden, maar eigenlijk
verhindert, dat een regel van het adatvolkerenrecht in Zuid-
Sumatra wordt nageleefd. Ik meen te moeten betwijfelen of aan
de hoofden en bevolking van de betrokken marga's, onder voorhouding
van dezen regel van het adatrecht, is verzocht om van
het beschikkingsrecht afstand te doen, omdat a priori is aangenomen
dat opneming in het margaverband adatrechtelijk de
eenige juiste oplossing is. Het is m.i. gewenscht dat dit alsnog
geschiedt. Als schadeloosstelling voor het gemis aan recognitie
op grond van het beschikkingsrecht ware niet een bedrag aan
geld, maar water voor bevloeiïng van sawahs ter beschikking te
stellen. In dit geval zal een beslissing op grond van het adatrecht
door het margabestuur en een beslissing van het Hoofd van Gewestelijk
Bestuur op grond van het domeinrecht — zooals door
Nolst Trenité voorgestaan — hetzelfde resultaat hebben, nl. dat
de grond ter beschikking wordt gesteld van kolonisten voor het
vormen van geheel zelfstandige gemeenschappen. Wetende dat
het beschikkingsrecht een onder de bevolking levend recht is,
moet zij door ons Bestuur in de gelegenheid worden gesteld, het volgens
den bovengenoemden regel van het adatvolkerenrecht prijs
te geven, ofschoon speciale domeinverklaring en Agrarisch Reglement
dit niet voorschrijven. Deze beslissing worde daarna door
het Hoofd van Gewestelijk Bestuur bekrachtigd door wijziging
van het besluit, waarbij de beheerskring van de marga werd vastgesteld.
De Regeering zou nimmer kunnen accoord gaan met een beslissing
van een margaraad of margabestuur, waardoor kolonisatie
onmogelijk werd. Zij zou in dat geval ernstig te kort schieten in
Haar plicht om de welvaart te bevorderen. Wanneer de speciale
domeinverklaring wordt ingetrokken — hetgeen m.i. gewenscht
is — zou Zij een dergelijke beslissing kunnen te niet doen door
onteigening van het beschikkingsrecht. Het is echter mijn overtuiging,
dat het niet zoo ver zou komen. De margabesturen weten
hoe zij naar adatrecht moeten handelen. Het is echter een fout
van ons Bestuur om een dergelijke beslissing in korten tijd te willen
doen nemen. Dit is niet mogelijk. Zeer uitvoerige besprekingen
met de bevolking, die veel tijd eischen, voorlichting door adatwaardigheidsbekleeders
uit andere streken, bezichtiging van Gedong
Tataan, zijn noodig, alvorens tot een beslissing kan worden
overgegaan.
In groote kolonies als Gedong Tataan en Wai Sekampoeng kan
de desa zich slechts zeer geleidelijk tot rechtsgemeenschap ont-
137