TRANSMIGRASI ZAMAN BELANDA

In deze drie gewesten is bovendien de Inheemsche rechtspraak
gehandhaafd. Wanneer kolonistendorpen in de marga zijn gesticht,
zijn de kolonisten ook aan de rechtspraak der margarechtbanken
onderworpen. Moeilijkheden zullen vermoedelijk
niet altijd te voorkomen zijn, maar wanneer moet worden recht
gesproken in zaken waarin Javanen zijn betrokken, dient ook
met het Javaansche adatrecht rekening te worden gehouden.
Dit zal zeer vergemakkelijkt worden, doordat de hoofden der
kolonistendorpen ambtshalve zitting hebben in de margarechtbank.
Het lijkt gewenscht, dat de Hoofden van Gewestelijk Bestuur
in kolonistendorpen dorpsrechtbanken instellen.
Wanneer men de balans opmaakt, begrijpt men, dat de kolonisten
de voorkeur geven aan vestiging in kolonistendorpen
buiten margaverband.
Kunnen de margabesturen kolonisatie binnen margaverband
verhinderen, door te weigeren grond ter beschikking te stellen
van de kolonisten? Adatrechtelijk beschouwd kunnen zij dat zeer
zeker en het eerste gedeelte van een stelling van Margadant luidende
:
„Bij transmigratie zullen de kolonisten zich, als vreemdelingen,
voor het verwerven van rechten op den grond hebben te verstaan
met de besturen der adatgemeenschappen 1
).
i s — adatrechtelijk beschouwd — juist te achten. Maar een dergelijke
bevoegdheid van het margabestuur betreffende het verleenen
van grondrechten aan kolonisten is thans niet meer als
een adatrechtelijke te beschouwen, maar als een bevoegdheid in
medebewind. Het margabestuur zal dus rekening dienen te houden
met de inzichten van den opdrachtgever. Dit was voor ons
Bestuur echter geen reden, om niet met het beschikkingsrecht
rekening te houden. Heeft het margabestuur gegronde bezwaren,
omdat het den grond wenscht te reserveeren voor de margagenooten,
dan heeft geen kolonisatie plaats. Andere dan gegronde
bezwaren zijn in de praktijk niet voorgekomen. In theorie is het
juist, dat de „koloniseerende groep voor haar vestiging van het
Inheemsche adatbestuur afhankelijk zal zijn" 2 ) wanneer de ordonnantiewetgever
het beschikkingsrecht erkent. In de praktijk
wordt steeds rekening gehouden met het beschikkingsrecht, hetgeen
nimmer bezwaren met zich brengt. De betrokken margabesturen
bleken gaarne mede te werken aan de stichting van
1) Dr. L. MABGADANT, De Baad van Ned. Indië enz. Diss. 1935,
Stelling 1. . , , .
2
) NOLST TBENITÉ, De Inheemsche landbouwkolomsatie en het domeinrecht.
De Bijkseenheid, 20 Juli 1932, blz. 321.
132