TRANSMIGRASI ZAMAN BELANDA

om twee redenen niet voldoen. In de eerste plaats, omdat de
Gouverneur-Generaal krachtens artikel 51 lid 6 I.S. niet dan na
onteigening mag beschikken over gronden „uit eenigen anderen
hoofde tot de dorpen behoorende"; onder deze gronden vallen
m.i. de gronden waarop het beschikkingsrecht rust. De speciale
domein verklaring is met deze bepaling in strijd. In de tweede
plaats, omdat een dergelijk Residentsbesluit het rechtsgevoel van
de bevolking niet zou bevredigen. Het margabeschikkingsrecht
leeft in het rechtsgevoel van de bevolking. Maar evenals er thans
bezwaar bestaat tegen opnemen van zeer groote aantallen immigranten
in het margaverband, evenzoo werd dit bezwaar vroeger
door de betrokken adatverbanden gevoeld, die in dergelijke gevallen
afstand deden van het beschikkingsrecht op den grond.
Wanneer zeer groote aantallen kolonisten zich in een marga
vestigen, zooals thans in Wai Sekampoeng geschiedt, is het m.i.
niet juist dat de Regeering beslist, dat de kolonisatie binnen het
margaverband dient te geschieden. Drie redenen pleiten in dergelijke
gevallen voor kolonisatie buiten margaverband. In de
eerste plaats — zooals hierboven besproken — is eigenlijk van
organisatie in margaverband slechts in naam sprake.
„Zegt iemand, dat de meerderheid der landschapshoofden tot
werkelijk regeeren (in onzen zin) niet bij machte is en dat dus het
bestuur wel ingrijpen, aldoor ingrijpen moet ? De eerste helft van den
zin wordt toegegeven; de tweede helft bevestigt dat men hem dan
ook niet meer moet opdragen dan het werk, dat hij en zijn hoofden
aankunnen" 1 ).
Het margahoofd heeft reeds moeite genoeg met de verzorging
van de economische belangen van zijn margagenooten; hoe kan
men toch denken, dat hij daarbij de veel uitgebreider economische
belangen kan behartigen van tienduizenden Javanen?
In de tweede plaats geven de kolonisten de voorkeur aan kolonisatie
buiten margaverband. Wanneer de kolonisten in zoo sterke
mate de meerderheid uitmaken als in Wai Sekampoeng het
geval zal zijn, dient met hun wenschen rekening te worden gehouden.
In de derde plaats zou naar regels van het adatvolkerenrecht
zeer zeker de grond door het betrokken adatverband aan de
kolonisten zijn afgestaan, wanneer deze transmigratie niet op
initiatief der Regeering geschiedde, maar geheel zelfstandig door
de kolonisten was ondernomen. Dit is wel is waar thans ondenkbaar,
maar er bestaat m.i. geen reden dat de betrokken marga
den grond niet zou afstaan, nu ons Bestuur deze transmigratie
136
X
) VAN VOLLENHOVEN, Old Glory, K.T., 1933, blz. 242.