TRANSMIGRASI ZAMAN BELANDA

In het Residentsbesluit van 1923 1 ), dat de verkiezing van
marga- en dorpshoofden regelt, wordt het erfopvolgingsbeginsel
geheel losgelaten. Het actief en passief kiesrecht wordt toegekend
aan alle volwassen mannen, behoorende tot de Inheemsche
bevolking van Nederlandsch-Indië, welke gedurende de laatste
12 maanden hun vaste woonplaats binnen de betrokken gemeenschap
hebben gehad. Niet alle Inheemsche ingezetenen hadden
dus het kiesrecht, maar slechts de mannelijke ingezetenen die
aan dit vereischte voldeden, dat vrijwel woordelijk overeen komt
met het vereischte voor het ingezetenschap van de Nederlandsche
gemeente (art. 4 Gemeentewet).
De regeling is in 1930 door een andere vervangen, die hieronder
zal worden besproken (blz. 56). De regeling van 1923 was onjuist,
omdat het in strijd met de adat te achten is dat iemand, afkomstig
van een andere marga of een Padanger of Javaan, mits hij
een jaar in de marga woont, het actief en passief kiesrecht verkrijgt.
Slechts de gemeentegenooten, d.z. de tot het adatverband
behoorende personen, zouden daarvoor in aanmerking kunnen
komen. In Hoofdstuk III is vermeld, dat een immigrant niet
gemakkelijk gemeentegenoot kan worden.
Zeer zeker zou deze regeling moeilijkheden hebben kunnen geven
in marga's met een groot aantal Javaansche kolonisten. De
snelle toeneming van het aantal kolonisten gedurende de laatste
jaren in verscheidene marga's in Benkoelen maakt het geval niet
ondenkbaar, dat de Javanen er de meerderheid gaan uitmaken.
Wanneer zij bij een margahoofdverkiezing, gehouden volgens de
regeling van 1923, alle hun stem op een Javaan hadden uitgebracht
en deze daardoor verkozen was geworden, zou het voor
den Resident niet mogelijk zijn geweest, den verkozene te bevestigen.
De Benkoeleesche bevolking zou verklaard hebben geen
enkel bezwaar te hebben tegen Javaansche kolonisten, maar wel
bezwaar te hebben tegen een Javaansch margahoofd, omdat zij
hem niet als margagenoot beschouwen. Zou de bevestiging toch
plaats gehad hebben, dan zouden de Benkoeleesche hoofden en
de Benkoeleesche bevolking hem zoo lang hebben tegengewerkt,
tot hij ontslag vroeg.
Ook in Palembang werd oorspronkelijk door erfopvolging met
electie in hoofdenvacatures voorzien. In het rechtstreeks door
den Sultan bestuurd gebied werd het overlijden of aftreden van
het margahoofd aan den Sultan gerapporteerd. Deze voorzag dan
meestal in de vacature door den zoon of naasten mannelijken
bloedverwant aan te wijzen in overeenstemming met het verzoek
1
) Adatrechtbundel 32, blz. 27.
53